BHDoktor

IZ MOG UGLA Prof. dr. Kemal Dizdarević: Dva su fundamentalna pitanja sa kojima se konfrontira neuronauka

Naučnik mora biti u stanju ignorirati predrasude te slijediti činjenice ma gdje ga one vodile. Naučnik se uvijek kloni predrasuda, bilo koje vrste.

Središnja ideja nauke je da možemo, pomoću različitih eksperimenata, spoznati zakone koji upravljaju prirodnim i drugim pojavama, a zatim na osnovu te spoznaje kreirati prediktivne teorije. Nauka ima moć anticipacije bazirane na dokazima, ali nikada ne gata i ne mašta kroz mit i magiju, piše BHDOKTOR.

Nauka, za razliku od religije, ne traži apsolutnu istinu i koristi samo one metode koje vode boljem razumijevanje stvarnosti. Ove metode polaze od pitanja: Zašto se stvari dešavaju upravo na ovaj način, a ne na neki drugi?

Nove ideje i širenje znanja

Nauka je bazirana na dokazima, ali ona koristi i argumente i fakte. U njoj su odgovori tačni i ispravni. U nauci uvijek ima mjesta za nove ideje i širenje znanja. Dinamična nauka ne posjeduje apsolutnu istinu, niti joj je ona cilj.

S druge strane, filozofija ne mari za dokaze, ali se ipak koristi argumentima i faktima. U filozofiji ili literaturi nema objektivnog arbitra koji se pojavljuje u ulozi prirodnih zakona.

Neuronaučnik radi u skladu sa naučnim procesom koji sadrže nekoliko sukcesivnih koraka: opservaciju, replikaciju, interpretaciju i verifikaciju

Ako jedna ideja ne može biti testirana kroz eksperiment, te ako nije u stanju da se konfrontira prirodnim zakonima, to nije nauka. Ovo znači da naučne ideje moraju proizvesti rezultate koji mogu biti testirani.

Nauka je podložna testiranju tako da mora postojati mogućnost da rezultati                      eksperimenta ili opservacije ospore neku teoriju, odnosno dokažu da je ta teorija pogrešna.

Ukratko rečeno, naučni ciklus uvijek podrazumijeva obavljanje eksperimenta, otkrivanje zakona, stvaranje teorije koja rađa pretpostavke, a potom vraćanje na eksperimentalno dokazivanje pretpostavki.

Glavni cilj neuronaučnika jeste da razumije kako funkcionira mozak i cjelolupan nervni sistem. Neuronauka može biti klinička i bazična.

Klinička neuronauka obuhvata medicinske discipline koje se odnose na nervni sistem čovjeka (neurohirurgija, neurologija, psihijatrija i neuropatologija). Ove kliničke discipline nastoje sa jedne strane prikazati funkciju pojedinih dijelova mozga i bihejvioralne efekte oštećenja mozga, a sa druge strane, provođenjem kliničkih studija i istraživanja, dati procjenu benefita i rizika novih metoda liječenje.

Međutim, medicinska sredstva koja se koriste za tretman većine poremećaja i bolesti nervnog sistema uglavnom se kreiraju kao rezultat istraživanja koja se provode unutar bazičnih neuronauka (neuroanatomija, neurofiziologija, molekularna neurobiologija, neuropsihologija).

Bazična neuronauka je moderna znanost o mozgu i nervnom sistemu, koja se pojavila sredinom sedamdesetih godina prošlog stoljeća, konvergencijom molekularne i ćelijske neurobiologije, neuroanatomije i neurofiziologije.

Razvoj tehnika i metoda posmatranja mozga, u kontroliranim eksperimentalnim uslovima, dozvoljava neuronauci da testira hipoteze o različitim aspektima funkcioniranja mozga.

Različite naučne discipline, uključujući kognitivnu neuronauku, psihologiju, lingvistiku i teoriju informacija, pokušale su otkriti način na koji mislimo. Kognitivna neuronauka proučava naše mentalne funkcije u kontekstu ćelijske i molekularne biologije.

Neuronaučnik radi u skladu sa naučnim procesom koji sadrže nekoliko sukcesivnih koraka: opservaciju, replikaciju, interpretaciju i verifikaciju.

Opservacija se koristi tokom eksperimenta, a imanentno joj je da testira hipotezu. Drugi tipovi opservacija proizilaze iz posmatranja svijeta oko nas, iz introspekcije, ali i iz kliničkog iskustva. Replikacija znači ponavljanje eksperimenta na različitim subjektima koliko god je to puta potrebno, kako bi se isključila mogućnost da je do zapažanja došlo slučajno. Interpretacija ovisi o stepenu znanja neuronaučnika u vrijeme kada je opservacija vršena, te njegovih ranije usvojenih pojmova. Značajan korak naprijed se ponekad napravi kada se stara opservacija posmatra ili reintepretira u novom svjetlu. Verifikacija znači da opservacija može biti prepoznata od strane bilo kojeg kompetentnog naučnika, koji prati orginalne protokole. Uspješna verifikacija implicira da je opservacija prihvaćena kao fakat.

Moždane aktivnosti

Ponašanje je ekspresija moždane funkcije. Sve patološke promjene ponašanje su rezultat određenih moždanih aktivnosti kao što je to slučaj kod psihijatrijskih (afektivnih i kognitivnih) poremećaja ili neurološko-neurohirurških (strukturalnih) poremećaja.

Neuronauka objašnjava ljudsko ponašanje u okviru moždanih aktivnosti. Kada kažemo ponašanje, ne mislimo samo na prosto motorno ponašanje (hodanje, hranjenje), već i na kompleksne kognitivne akcije (mišljenje, upotreba jezika, kreativni rad, anticipacija).

Dva su fundamentalna pitanja sa kojima se konfrontira neuronauka:

a) jesu li pojedinačni mentalni procesi lokalizirani u specifičnoj regiji mozga?

b) reprezentira li um aktivnost čitavog mozga?

Odgovori još uvijek nisu definitivno utvrđeni, ali ono što izgleda kao vjerovatno je to da mozak radi holistički, kao cjelina, neprestano kombinirajući različite razine svoje aktivnosti.