Na današnji dan prije 28 godina izvršena je reintegracija sarajevskog naselja Grbavica.
Nekoliko mjeseci nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma kojim je okončan rat u našoj zemlji i prekinuta skoro četverogodišnja opsada Sarajeva, 19. marta 1996. godine pripadnici sigurnosnih snaga Federacije BiH ušli su u naselja Grbavica, Kovačići i Vraca.
Plan agresorskih snaga bio je 'presjeći' Sarajevo i potom zauzeti grad. Pripadnici Vojske Republike Srpske i paravojnih formacija su u ovom sarajevskom naselju činili ratne zločine protiv stanovništva svih nacionalnosti, a posebno protiv Bošnjaka koji nisu uspjeli pobjeći na slobodnu teritoriju.
Počinjeni su strašni zločini
Slike reintegracija Grbavice 19. marta 1996. godine ostat će trajno urezane u sjećanje preživjelih stanovnika ovog naselja i stanovnika Sarajeva. Na Grbavici, Kovačićima i Vracama počinjeni su neki od najstrašnijih zločina, a tijela nekih stanovnika nikada nisu pronađena.
Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) i Sud Bosne i Hercegovine su utvrdili da su srpska vojska, policija i paravojne snage na Grbavici počinile progon, brojna ubistva, silovanja, mučenja, fizička i psihička maltretiranja, odvođenja u zatočeničke objekte, pljačku i krađu imovine Bošnjaka i Hrvata u ovom naselju, a više stanovnika je odvedeno iz svojih domova i od tada im se gubi svaki trag.
Zločini na Grbavici su konstatovani haškim presudama bivšem predsjedniku Republike Srpske Radovanu Karadžiću, osuđenom na doživotnu kaznu zatvora, i Momčilu Krajišniku, bivšem predsjedniku Skupštine RS osuđenom na 20 godina zatvora, dok je Sud BiH osudio Veselina Vlahovića Batka na 42 godine zatvora, Sašu Baričanina na 18 godina, a Zorana Dragičevića zvanog Krompir na 11 godina. Nekoliko predmeta je procesuirano i u sarajevskom Kantonalnom sudu, a neki su još uvijek u toku.
Barikade
Iako se navodi da se zločini počinju događati od maja 1992., u presudi Karadžiću je opisano da “početkom marta 1992. naoružani Srbi na području Grbavice postavljaju barikade na Vrbanja mostu i na Mostu bratstva i jedinstva”, na kojima su stajale naoružane osobe s maskiranim licima.
Ova presuda navodi kako se krajem marta i početkom aprila 1992., u ovim naseljima nalazio veći broj naoružanih osoba, kao i da srpske snage u maju “bez mnogo borbi” preuzimaju kontrolu nad Grbavicom.
Imovina Bošnjaka i Hrvata je, kako je utvrđeno presudama, proizvoljno pretresana i oduzimana, dok su neki istjerani iz svojih domova i primorani da se zbog zastrašivanja i prijetnji presele na drugu obalu Miljacke. Tako je do kraja septembra 1992. protjeran veliki broj stanovnika Grbavice.
Reintegracijom Grbavice, posljednjeg sarajevskog naselja koje je bilo pod srpskom okupacijom, je završen transfer vlasti u sarajevskim općinama koje su prema Dejtonskom sporazumu pripale Federaciji BiH.
