Još od devedesetih povlači se priča o licima sumnjivih biografija upletenih u transfere srpskih fudbalera, dilovima uprava sa menadžerima, na štetu klubova, miješanju političara u kupoprodaju igrača…
A, tvrdnje italijanskog lista “La Reppublica” i bivšeg potpredsjednika FK Partizan, Vladimira Vuletića, da karijeru „zlatne koke“ Fiorentine, zvijezde Serije A i fenomenalnog srpskog reprezentativca Dušana Vlahovića, iza kulisa vodi sin predsednika Srbije, Danilo Vučić, samo aktuelizuju staru problematiku, piše list “Danas”.
Unosan sport
I ponovo dovode u žižu jednu od najitrigantnijih profesija u ovom unosnom sportu.
„Kada sam ja počinjao, 1997. godine, fudbalski menadžer je morao imati adekvatnu međunarodnu licencu i položiti ne mali depozit u švicarskim francima, kao vrstu finansijske garancije u slučaju da se u radu ogriješi o propise i moralne kodekse.
U međuvremenu su se pravila više puta mijenjala. Prvo su FIFA i UEFA ukinuli licence, usljed hiljade i hiljade sporova među agencijama i na relaciji agencije – klubovi, odnosno obaveza u vezi s tim, a poslije su Savezi, poput našeg, odustali i od obaveznog polaganja odgovarajućeg ispita i sitne nadoknade u eurima.
Dovoljno je potpisati izjavu o profesionalnom i moralnom pristupanju pri nacionalnom savezu zemlje gdje vam je prebivalište i eto vas uključenog u fudbalsko tržište“, kaže za “Danas” Ranko Stojić, do prije nekoliko godina ugledni agent, čiju su agenciju naslijedili njegovi sinovi.
„Taj trend opće liberalizacije doveo je do toga da u pojedinim zemljama budu širom otvorena vrata neukim ljudima loših namjera, čija nedjela bacaju ljagu na menažerski posao. Samo, prije ili kasnije, žito se uvek odvoji od kukolja.
Prirodnim filtriranjem se izdvoje oni što znaju svoj posao, časno i legalno se bave njime. Oni i njihove kolege po svijetu mogu da zarade od tri do 10 odsto po transferu, a određivanje visine tih procenata dato je Savezima – objašnjava čovjek čiji su se menadžerski „pipci“ protezali na 11 zemalja pre nego što je direktan angažman zamijenio savjetodavnom ulogom.
Još jedan bivši fudbaler, Zoran Stojadinović, ima vrlo dugu kilometražu u drugoj profesiji, s tom razlikom što se on i dalje potpisuje ispod fudbalskih transfera.
Ozbiljni ljudi
„U moje vrijeme, jedino ozbiljni ljudi su imali petlju i priliku da polože 400.000 “švicaraca”. Zato smo prije nekoliko decenija u Srbiji imali samo četiri-pet fudbalskih agenata sa neophodnim “papirima”, a u jednoj Španiji, gdje sam duže menadžerisao i živio, svega petnaestak.
Ukidanje međunarodnih licenci, to jest prenošenje ingerencija na Saveze, nisu svuda na isti način uvećali menadžersku bazu. U Španiji je taj porast neznatan, pri čemu su agencije penzionisanih menadžera po običaju preuzimali zaposleni u njima, dok su kod nas cifre drastično porasle. Do prije nekoliko godina si morao da nabubaš neku knjižicu i položiš ispit, uz uplatu 700, 800 eura osiguranja po preporuci FSS, a sada može svako da uđe u Savez i kaže ja sam menadžer tog i tog igrača, ukoliko ga ovaj predstavi kao osobu koja mu vodi karijeru.
Ne mora da ima ikakve veze sa fudbalom, kao u Španiji, gdje prednost dobijaju bivši igrači, u prvom redu reprezentativci, pa onda ostali. I u Engleskoj su te stvari rigoroznije, Italiji takođe. Poslujem tamo…
Sagovornik “Danasa” tvrdi da na Zapadu „nema crnih para“.
„I tamo se nekada poslovalo preko „poreskih rajeva“, na Malti, u Panami, Gibraltaru… Strogim kontrolama se stalo na put takvom mešetarenju. Na primjer, Španci neće da mi isplate proviziju ako uz fakturu ne priložim odgovarajući papir poreske službe Srbije, jer sam njen poreski obveznik.
U Engleskoj se te komisije, preko Saveza, namiruju tek kada se provjeri klupska i menadžerska dokumentacija, utvrdi da li je sve legalno i gdje se plaća porez na urađeni posao. Turska, Grčka, i ostale balkanske zemlje su drugačija priča. Još dok FIFA nije ukinula „treće lice“…“, objašnjava Stojadinović.
On dodaje da su doskora pravo na procente od budućih transfera mogli imati agenti, otac ili majka igrača, prijatelji, neka kompanija…
„Kada bi im zafalilo novca, čak i naši najveći klubovi su igrače prodavali menadžerskim agencijama, a ove na tih 400, 500 hiljada ili koliko već eura masno zarađivali ili dosta gubili, jer nije lako za mladog anonimusa procijeniti da li će biti zlatna koka ili propala investicija.
Danas, svuda pa i ovdje samo igrači su ti koji na konto manjeg ugovora mogu da se „ugrade“ u svoja buduća obeštećenja”, navodi Stojadinović, pa komentariše priče o kriminalnoj pozadini srpskog fudbala.
„Mislim da je to više izvikana priča nego surova istina. Eto, ja kao ozbiljan menadžer sa višedecenijskim iskustvom i na desetine vođenih karijera, nisam nikada morao da “dijelim” nekog igrača sa poznatim ili skrivenim kriminalcima.
Još me nije pozvao neki mafijaš ili huligan, da mi saopšti da mi uzima igrača ili da moram s njim podijeliti zaradu. Odlazili su mi fudbaleri iz agencije, odlaze i jednom Mendesu i Raioli, ali niko na silu.
Samo svojom voljom”, zaključuje čovjek čija je agentura bila zamrznuta u vrijeme direktorovanja u Crvenoj zvezdi, a koji kao i drugi fudbalski menadžeri u Srbiji ne može da naplati više od „zakucanih“ osam odsto po transferu u njegovoj režiji.
