Naftnoj industriji Srbije (NIS) bit će uvedene sankcije SAD zbog ruskog vlasništva nad NIS-om, rekao je ovo večeras predsjednik Srbije Aleksandar Vučić. U svom portfoliju, NIS navodi kako je jedna od najuspješnijih kompanija i najveći budžetski davalac Srbiji. NIS također posluje u Bosni i Hercegovini i ima značajnu ulogu naftnom sektoru BiH.
NIS u BiH: Firma, pumpe i koncesije
Kroz svoje preduzeće “Jadran-Naftagas” sa sjedištem u Banjoj Luci, NIS posjeduje koncesiju za istraživanje i eksploataciju sirove nafte i gasa na teritoriji entiteta Republika Srpska. Od 2022. godine, sirova nafta iz istražnih bušotina u opštini Šamac na sjeveru BiH izvozi se u Srbiju, u sistem kompanije NIS.
Pored toga, NIS je prisutan na tržištu BiH kroz maloprodajnu mrežu benzinskih pumpi, doprinoseći snabdijevanju naftnim derivatima. Također, NIS razvija trgovinu električnom energijom i, osim u Srbiji, prisutan je na tržištima Bosne i Hercegovine, Rumunije, Slovenije i Mađarske.
NIS na tržištu Balkana upravlja mrežom od preko 400 benzinskih stanica u dva brenda – NIS Petrol i premijum brend GAZPROM. Pored toga, NIS je aktivan i na polju trgovine električnom energijom gde je, pored tržišta Srbije, prisutan i na tržištima Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Rumunije, Slovenije i Mađarske.
Prema dostupnim informacijama, NIS posjeduje ukupno 32 benzinske stanice u Bosni i Hercegovini.
Vađenje sirove nafte iz BiH i prevoz u Srbiju
Sirova nafta koja se vadi iz istražnih bušotina na području Opštine Šamac, na sjeveru Bosne i Hercegovine, od 2022. godine izvozi se u Srbiju, u sistem kompanije NIS (Naftna industrija Srbije), u vlasništvu ruskog Gasproma, to je za Radio Slobodna Evropa (RSE) potvrđeno u NIS-u, koji putem svog preduzeća “Jadran-Naftagas” u Banjaluci ima koncesiju za istraživanje i korištenje sirove nafte i gasa na cijeloj teritoriji Republike Srpske (RS), jednog od dva bh. entiteta.
Polovinom februara 2023. godine na snagu je stupila odluka Vlade RS kojom se koncesionaru odobrava vađenje do 4.800 metara kubnih (m³) sirove nafte, u trajanju do šest mjeseci, “radi ispitivanja kvaliteta i hemijsko-tehnoloških svojstava mineralne sirovine”. To je količina od četiri miliona i 800.000 litara sirove nafte. U masi to iznosi nešto više od četiri hiljade tona, odnosno više od 200 kamionskih cisterni sirove nafte.
U junu 2022. godine preduzeću “Jadran-Naftagas” odobreno je probno vađenje pet miliona litara sirove nafte.
Ugovor o koncesiji za istraživanje i korištenje sirove nafte i gasa potpisan je 2011. godine na period od 28 godina između Vlade RS i preduzeća “Jadran-Naftagas”.
Ugovorom se, kako je tada navedeno, “Jadran – Naftagas” obavezao da će, na osnovu usvojene Studije ekonomske opravdanosti, u istraživanja i eksploataciju nafte i gasa na teritoriji RS investirati 229 miliona dolara.
Misterija preduzeća “Jadran-Naftagas”
Prema zvanično dostupnim podacima, preduzeće “Jadran-Naftagas” d.o.o. sa sjedištem u Banjaluci osnovano je krajem 2010. godine.
Sve do marta 2020. godine, prema podacima Agencije za posredničke, informatičke i finansijske usluge (APIF) RS, bilo je u vlasništvu Naftne industrije Srbije (NIS), te akcionarskog društva “Neftegazovaja Inovacionnaja Korporacija” sa sjedištem u Moskvi.
Od marta 2020. godine, vlasnik Jadran-Naftagasa je samo NIS, čiji je većinski vlasnik ruski naftni gigant Gasprom.
U evidenciji APIF-a se navodi da “Jadran-Naftagas” broji šest zaposlenih, te da je u toku 2021. godine poslovalo sa gubitkom od 240.000 maraka.
Sankcije SAD NIS-u
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić izjavio je kako SAD planiraju uvesti sankcije NIS-u, ali da ne zna tačno kada. Naveo je i to kako je znao da Evropska unija planira to uraditi već dvije godine, ali da nije znao da će se za taj potez odlučiti i SAD.
Ovo je geopolitička odluka, mnogo krupnija od dnevnih stvari“, rekao je Vučić i dodao da je čuo da je to Evropa spremala već dvije godine, ali da nije znao da su to planirale i SAD.
“Pronaći ćemo rješenje i razgovarati i sa Amerikancima i sa Rusima. Šta god uradili, to je za nas teško, nema dobrih rješenja“, pojasnio je predsjednik Srbije.
