Da bi uradili simulaciju kretanja stanovništva u neolitskoj Evropi naučnici su razvili kompjuterski model.
Ratovi i sukobi stvaraju atmosferu opasnosti i straha, a taj strah određivao je gdje će se ljudi naseljavati i kakva će naselja praviti.
Taj strah vjerovatno je značajno uticao na to kako se evropsko stanovništvo razvijalo, pa samim tim i kako je oblikovana Evropa, pokazala je studija naučnika organizacije Complexity Science Hub (CSH) objavljena u Journal of the Royal Society Interface.
Rast broja ljudi na planeti od kraja posljednjeg ledenog doba bio je daleko od konstantnog, navodi se u saopštenju CSH. Obilježavaju ga periodi naglog skoka, pa periodi naglog opadanja. Razlozi za to nisu dovoljno dobro shvaćeni. Ranije istraživanje naučnika CSH demonstriralo je da su na to uticaj imali društveni konflikti, a ne samo okruženje. Novim istraživanjem riješili su još jedan dio slagalice.
“Globalno, naučnici su detaljno proučavali prisustvo i ulogu sukoba u praistoriji. Međutim, procjenjivanje njihovog uticaja na populaciju je teško. Ovo je još teže jer postoje potencijalni indirektni efekti, poput ljudi koji iz straha napuštaju svoje domove ili izbjegavaju određene oblasti”, objasnio je Danijel Kondor iz CSH.
What role did fear play in Europe’s population growth?
Fear of conflict may have influenced the development of prehistoric European societies as much as the conflicts themselves, according to a recent study by the Complexity Science Hub (CSH).https://t.co/Ed3QDeDtEY pic.twitter.com/OAlZwgvdHC— Popular Archaeology (@populararch) August 28, 2024
Ovaj indirektni uticaj sukoba mogao bi da ima značajan, dugoročni uticaj na kretanja društva u neolitskoj Evropi (od 7000. do 3000. prije nove ere), kada nije bilo država, pokazala je studija.
Opasne oblasti i pad broja stanovnika
“Naš model pokazuje da je strah od sukoba vodio do pada broja stanovnika u potencijalno opasnim oblastima. Rezultat toga bilo je gomilanje ljudi na bezbjednijim lokacijama, poput uzvišenja, gdje je prenaseljenost vodila do više stope smrtnosti i slabije plodnosti”, dodao je Kondor.
Stalna prijetnja spriječavala je naseljavanje na preostaloj zemlji.
“Rezultati simulacije lijepo se poklapaju sa empirijskim dokazima prikupljenim arheološkim iskopavanjima poput onog u naselju iz kasnog neolita Kapelenberg u blizini Frankfurta. Kao tu, imamo mnogo primjera privremenog napuštanja otvorene poljoprivredne zemlje, što je povezano sa povlačenjem grupa na lokacije koje se lakše brane i investicijama u velike odbrambene sisteme poput zidova, palisada i jarkova”, rekao je Detlef Gronenborg, koautor studije i istraživač Centra za arheologiju Lajbnic (LEIZA) u Majncu.
“Ova koncentracija ljudi u specifičnim, lakše branjivim lokacijama mogla je da dovodi do velike razlike u bogatstvu i političkim strukturama koje bi opravdalo te razlike. Na taj način indirektne posljedice sukoba mogle su takođe da imaju ključnu ulogu u pojavi većih političkih jedinica i nastanku ranih država”, dodao je Piter Turčin iz CSH.
Da bi uradili simulaciju kretanja stanovništva u neolitskoj Evropi naučnici su razvili kompjuterski model. Da bi ga testirali koristili su podatke sa arheoloških nalazišta o različitim lokacijama u različitm periodima.
“To nam je omogućilo da ispitamo tipične uspone i padove populacije širom Evrope. Naš cilj da naša simulacija reflektuje ta kretanja”, rekao je Kondror.
Tumačenje arheoloških dokaza
U budućnosti, navodi CSH, model bi mogao da pomogne u tumačenju arheoloških dokaza, poput znakova prenaseljenosti i korišćenja zemlje.
“Korištenjem kompleksnih naučnih metoda razvili smo matematičke modele za analizu uspona i pada kompleksnog društva i identifikaciju zajedničkih faktora”, objasnio je Turčin.
Za to se koriste ogromne baze historijskih podataka.
“Za najkompletniju moguću sliku veoma je važna direktna saradnja sa arheolozima. Ova studija je sjajan primjer potencijala interdisciplinarnih kolaboracija”, rekao je Kondor.
