Invazivne vrste imaju ozloglašenu sposobnost da se brzo šire kroz nepripremljene ekosisteme, praveći pustoš na svom putu.
Azijski stršljen (Vespa velutina) odnosno stršljen ubica nije izuzetak, piše Science Alert. On proširuje svoje stanište za više od 80 kilometara godišnje dok lovi medonosne pčele, muhe i druge insekte.
Prije skoro 20 godina, krupni mali ubodci – koji se često nazivaju „stršljenima ubicama“ – debitovali su u Evropi. Preskočili kanal pa su uočeni i na tlu Velike Britanije 2016.
Genetska analiza sada je otkrila da je njihova brza i rasprostranjena zaraza na zapadu vjerovatno rezultat samo jedne ose. I to one koja je 2004. godine iz Kine skočila u Francusku.
"Naše istraživanje je otkrilo izuzetan potencijal za širenje populacije eusocijalnih insekata u napadnutim područjima. Čak i kada je izvorna genetska raznolikost izuzetno niska", kaže ekolog sa Univerziteta u Korku Simon Harison.
Zoologinja Univerzitetskog koledža u Corku Eileen Dillane i tim analizirali su tri gena od prvog zabilježenog dolaska azijskog stršljena u Irsku u aprilu 2021. i uporedili ih sa sekvencama osa pronađenih širom kontinentalne Evrope. Svi geni su mitohondrijski geni, koji se prenose po ženskoj liniji.
"Raniji rad je pokazao da azijski stršljeni u Evropi očigledno dijele istu genetsku lozu, na osnovu studija jednog gena. Napravili smo korak dalje i pogledali dva dodatna gena koji bi bili osjetljiviji u otkrivanju varijacija unutar invazivne populacije, “ objašnjava Dilane.
Rezultati su pokazali da je linija majčinih osa pronađena u Dablinu ista viđena u cijeloj Evropi.
Stršljen ubica ima gadan ubod
"Naši rezultati, zajedno s rezultatima drugih grupa, sugeriraju da cjelokupna populacija V. Velutina u Evropi, koja sada potencijalno broji više miliona jedinki, potiče od jedne sparene matice koja je stigla iz Kine prije nekih 15-20 godina", piše tim u svom radu.
U svojoj matičnoj jugoistočnoj Aziji azijski stršljen lovi azijske pčele koje imaju složen sistem upozorenja i odbrane od plijena. Oni će napadati osu u napadu u kuglu pčela, pregrijati je na smrt. Nažalost, evropskim pčelama nedostaje ova odbrambena ponašanja, što ih čini lakim metama za ose, što dovodi do zabrinutosti za usluge oprašivanja širom kontinenta.
Dok stršljen ubica ima gadan ubod na koji neki ljudi mogu imati alergijske reakcije, na sreću nisu agresivne prema ljudima, za razliku od evropske ose.
Vrlo niska genetska raznolikost unutar evropske populacije V. velutina mogla bi pružiti potencijal za biološku kontrolu, napominju Dillane i kolege.
Nažalost, upozoravaju istraživači, "klimatske promjene će vjerovatno povećati prijetnju uspješne invazije u budućnosti, tako da se mora održavati oprez protiv ove vrste."
