Sve toplije vrijeme na Arktiku postaje opasnost za živi svijet. Razlog nisu samo klimatske promjene već i potencijalne zaraze koje bi mogle da buknu zbog odmrzavanja vječnog leda.
U permafrostu – zamrznutom sloju tla – zarobljeni su između ostalog i virusi koji su uspavani ležali desetinama hiljada godina. Otopljavanjem bi mogli da ožive i naprave haos.
Poznati kao divovski virusi
„Mnogo toga je zabrinjavajuće. Zaista pokazuje zašto je vrlo važno da se permafrost održi zamrznutim“, rekla je Kimberley Miner, naučnica u NASA-inoj Laboratoriji za mlazni pogon na Kalifornijskom institutu za tehnologiju u Pasadeni.
Permafrost zbog leda i slabog prodora svjetla djeluje kao vremenska kapsula. On čuva drevne viruse i mumificirane ostatke brojnih izumrlih životinja, prenosi Nova.rs.
Zahvaljujući tome, naučnici su posljednjih godina uspjeli da proučavaju izumrle vrste.
Jean-Michel Claverie, profesor emeritus medicine i genomike na Medicinskom fakultetu Univerziteta u francuskom Marseilleu, testirao je uzorke zemlje uzete iz sibirskog permafrosta u potrazi za onim što opisuje kao "zombi viruse“.
Claverie proučava određenu vrstu virusa koju je otkrio 2003. godine.
Poznati kao divovski virusi, veći su od tipičnih i vidljivi pod običnim svjetlosnim mikroskopom. To ih čini dobrim modelom promatranja.
Godine 2014. uspio je da oživi virus koji su on i njegov tim izolovali iz vječnog leda. Učinio ga je zaraznim prvi put u 30.000 godina ubrizgavanjem u kultivisane ćelije.
Radi sigurnosti odlučio je da proučava viruse koji ciljaju samo jednoćelijske amebe, a ne životinje ili ljude.
Međutim, u svom najnovijem istraživanju, objavljenom 18. februara u časopisu Viruses, Claverie i njegov tim izolovali su nekoliko sojeva drevnog virusa iz više uzoraka permafrosta.
Uzorci su uzeti sa sedam različitih mjesta širom Sibira. Pokazali su da svaki od njih može da zarazi i danas, piše CNN.
Ti sojevi predstavljaju pet novih porodica virusa, uz dvije koje je Claverie prethodno oživio. Najstariji ima gotovo 48.500 godina. Najmlađi uzorci, pronađeni u ostacima vunastog mamuta, stari su 27.000 godina.
Ljudi nisu svjesni prijetnje
Mada su u pitanju virusi koji inficiraju amebe, činjenica da su zarazni nakon toliko vremena ukazuje na potencijalno veći problem. Claverie je zabrinut da ljudi nisu svjesni prijetnje.
"Viruse koji zaraze amebe smatramo surogatima za sve druge moguće viruse koji bi mogli biti u permafrostu.
A vidimo tragove mnogih, mnogih, mnogih drugih virusa. Znamo da su tamo. Ne znamo pouzdano da su još živi, ali naše mišljenje je da, ako su virusi amebe još živi, nema razloga zašto drugi virusi ne bi bili živi i sposobni da zaraze svoje domaćine“, rekao je Claverie.
Prošlost govori o razmjerama koje bi moglo da ima oslobađanje drevnih virusa.
Uzorak pluća iz ženskog tijela ekshumiranog 1997. iz permafrosta na Aljasci sadržao je genomski materijal iz soja španske groznice odgovorne za pandemiju 1918. godine.
Godine 2012. naučnici su potvrdili da 300 godina stari mumificirani ostaci žene pokopane u Sibiru sadrže genetske potpise virusa koji uzrokuje velike boginje.
Izbijanje antraksa u Sibiru 2016. također je povezano s dubljim odmrzavanjem permafrosta tokom izrazito vrućih ljeta. To je omogućilo starim sporama Bacillus anthracis da ponovno izbiju na površinu sa starih groblja ili životinjskih leševa, prenosi Dnevnik.hr.
