Za crnogorskog književnika i kolumnistu Andreja Nikolaidisa nije pitanje da li će Crna Gora uči u ‘Srpski svet’, on kaže da je ta zemlja već unutar političkog projekta koji Srbiji osigurava dominaciju u regiji Zapadnog Balkana, što je pokazalo i ustoličenje mitropolita Srpske pravoslavne crkve (SPC) u crnogorskoj historijskoj prijestolnici Cetinju u nedjelju, uprkos masovnim protestima Crnogoraca.
“Pravo pitanje je – ima li Crna Gora snage sada izaći iz tog projekta?“, rekao je Nikolaidis za AlJazeeru.
Mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije ustoličen je u nedjelju ujutro na Cetinju uprkos protivljenju nekoliko hiljada Crnogoraca, koji su dva dana držali blokirane ceste prema ovom gradu.
Mitropolit Joanikije i patrijarh SPC-a Porfirije na Cetinje su došli helikopterom, u pratnji specijalne policijske jedinice, dok su istodobno policijske snage u središtu crnogorske prijestolnice i na cestama razbijali barikade koje su napravili građani, koristeći se suzavcem i šok bombama.
Protesti su pokazali napetosti u Crnoj Gori između stanovnika koji zagovaraju tješnje veze s Beogradom i Crnogoraca, koji se tome protive, kao i snažan utjecaj SPC-a i službenog Beograda na politiku u toj zemlji, članici NATO-a.
“Srpski svet” spominje se kao inačica “velike Srbije”, projekta koji je podrazumijevao pripajanje Srbiji dijelova teritorije susjednih zemalja na kojima žive Srbi, a zbog kojeg su u ratovima devedesetih godina prošlog stoljeća stradali deseci hiljada ljudi.
Službeni Beograd kaže da danas nema pretenzija prema teritoriji susjednih zemalja. Srbijanski predsjednik Aleksandar Vučić kaže da je zvanična politika Srbije “da su granice Srbije nepovredive, tuđe nas ne zanimaju“.
Ali, Vučić ne krije politički utjecaj Srbije, prije svega, u Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini, kroz srpske političke partije u tim zemljama lojalne Beogradu. Vučićev koalicioni partner i ministar unutrašnjih poslova Srbije Aleksandar Vulin direktno poziva na političku usaglašenost s Beogradom svih Srba bez obzira u kojoj zemlji nastale raspadom Jugoslavije živjeli.
“Ne budemo li ga mi stvorili [‘srpki svet’], bojim se da sledeću generaciju Srba nećemo ni dočekati“, rekao je Vulin za komercijalnu televiziju Pink, koja je bliska vladajućoj Srpskoj naprednoj stranici (SNS).
Politiku političke homogenizacije Vulin pravda potrebom da Srbi budu jak politički, ekonomski i vojni faktor na turbulentnom višeetničkom Balkanu, kojeg su kroz historiju pratili razorni ratovi.
Nikolaidis kaže da “srpski svet” nije nikakav fantom, nego projekat koji je već formiran i živi.
“Političke posljedice ovoga što se desilo na Cetinju su hoće li [prosrpski] Demokratski front u potpunosti preuzeti Vladu [Crne Gore]. Da li će Front, a preko Fronta Aleksandar Vučić uspostaviti apsolutnu kontrolu nad vladom Crne Gore. On u ovom trenutku ima kontrolu, ali ona nije potpuna“, kaže Nikolaidis.
