Bundesliga od 1963. oduševljava ljubitelja fudbala, i to ne samo u Njemačkoj. Ali, njeno osnivanje nije baš teklo glatko.
A zanimljivo je i to da među klubovima-osnivačima nije bio Bayern. Lopta se u Bundesligi po prvi put zakotrljala 24. augusta 1963. godine.
Trinaest mjeseci prije toga, delegati pokrajinskih fudbalskih saveza su na skupštini Njemačkog fudbalskog saveza (DFB), nakon dugotrajnih diskusija, odlučili da osnuju zajedničku ligu, elitno fudbalsko takmičenje za 16 klubova u tadašnjoj Zapadnoj Njemačkoj.
Prvi počeli Englezi
DFB je bila jedna od zadnjih velikih fudbalskih federacija koje su se odlučile da osnuju jedinstvenu prvu ligu za čitavu zemlju. Englezi su još od 1892. imali Football League First Division, koja je 1992. preimenovana i transformisana u Premier ligu.
Italijanska Serija A je u svoje prvo prvenstvo krenula još 1898. godine. Španska Primera je pokrenuta 1929. godine.
Nakon toga je uslijedila i francuska Ligue 1 od 1932. godine. Brži su bili čak i istočni Nijemci.
U DDR-u je prva liga (Oberliga) počela da se igra od 1949. godine. Dakle, čak i prije zvaničnog osnivanja te komunističke države.
Zašto je osnovana Bundesliga? Mnogim fudbalskim funkcionerima i navijačima stari sistem se nije sviđao.
Po njemu je odluka o prvaku Njemačke još od 1903. „padala“ u okviru takmičenja koje je organizovao DFB. Na kraju sezone tada je najprije osam (uz nekoliko izuzetaka), a kasnije stalno po 16 klubova u nokaut-sistemu odlučivalo o prvaku.
Učesnici tih završnih rundi bili su prvaci regionalnih fudbalskih saveza. Zbog te rascjepkanosti po regionima redovno se događalo da najbolje ekipe u Njemačkoj, a tridesetih godina prošlog vijeka to su bili Nurnberg i Schalke 04, nisu redovno igrali derbije.
Ispravili "anomaliju"
Sastajali bi se najviše jednom, na kraju sezone, u finalnoj rundi.
Tu "anomaliju" trebalo je korigovati osnivanjem Bundeslige. Osim toga, mnogima se činilo da bi bilo pravednije da odluka o prvaku padne u okviru ligaškog takmičenja koje traje cijelu sezonu, nego da o prvaku odlučuje "lutrija" nokaut-sistema, u kojem se čak nisu igrale ni po dvije utakmice, nego samo jedna.
Njemačkom fudbalskom savezu se prije šest decenija, od ukupno 74 „oberligaša“, prijavilo njih 46. Oni su učestvovali u utrci za jedno od 16 startnih mjesta u prvoj sezoni Bundeslige.
DFB je prije toga definisao kriterije za dodjeljivanje startnih pozicija: tri kluba sa sjevera, po pet sa zapada i juga, dva za jugozapad, i jedan za grad Berlin.
Za izbor je bila zadužena petočlana bundesligaška komisija, koja je uvažila sportske, ekonomske i tehničke kriterije.
Kao osnov za razmatranje molbi, njeni članovi su analizirali rezultate prijavljenih timova u proteklih 12 sezona u Oberligi.
Jasni kriteriji
Bio je to, dakle, jasan postupak, s jasnim kriterijima. I svejedno je bilo svađe, zato što DFB to nije odmah javno objavio. Onda se kasnije nije baš ni pridržavao svih ranije dogovorenih pravila.
Bilo je nekoliko specifičnih slučajeva, kod kojih odluka nije bila transparentna za sve, niti se moglo shvatiti zašto je bila baš takva kakva je bila?
Te posebne odluke dovele su do toga da između klubova koji su dobili pozivnicu i onih koji, nisu nastane duboko rivalstvo koje djelimično traje sve do današnjih dana.
Nije prošla ni inicijativa da se u prvu sezonu krene s 18 ili 20, umjesto 16 klubova. Ukupno je 13 klubova koji nisu ušli u Bundesligu uložilo protest kod DFB.a
Među njima su bili Bayern iz Munchena i Borussija iz Monchengladbacha. Međutim, nijedna žalba nije prošla.
Učesnici prve sezone Bundeslige bili su: sa sjevera Hamburger, Werder iz Bremena i Eintracht Braunschweig, s juga Eintracht Frankfurt, Karlsruher, Nurnberg, TSV 1860 Munchen i Stuttgart.
Na zapadu su to bili Borussia Dortmund, Koln, Duisburg, Pruseter-Munster i Schalke 04.
Osim njih, u odabranom društvu našli su se i Kaiserslautern i Zurbrucken s jugozapada, kao i Hertha iz Berlina. Prvi prvak Bundeslige postao je Koln.
Konačno ušao i rekoder
Bundesliga je u sezoni 1965/1966. porasla na 18 klubova. Baš tada se u elitnom društvu konačno našao i danas rekordni prvak Bundeslige, munchenski Bayern, koji je do tada nastupao u Regionalnoj ligi jug.
Nakon ujedinjenja Njemačke, od 1991. integrisani su i klubovi iz bivšeg DDR-a. Posljednji prvak DDR-Oberlige, Hansa iz Rostocka i viceprvak Dynamo Dresden odmah su postali prvoligaši, tako da se Bundesliga te sezone igrala s 20 klubova.
Međutim, onda su na kraju sezone četiri kluba ispala, a samo dva iz druge lige ušla u Bundesligu. Tako je broj učesnika sveden na standardnih 18.
Najdužu bundesligaški staž od svih klubova-osnivača iz prve sezone prije 60 godina imao je Hamburger. Čitavih 55 sezona HSV je kontinuirano nastupao u prvoj ligi. Onda su "dinosaurusi" 2018. ispali.
Najviše prvoligaških sezona imaju Bayern i Werder Bremen.
Bundesliga je ovih dana krenula u svoju 61. sezonu, a ta dva kluba u svoju 59. bundesligašku.
