Evropska unija, u strahu od političke reakcije u državama članicama, ne može više da garantuje sigurno članstvo u budućnosti za šest balkanskih država, kojima je svojevremeno to obećano, prenosi Reuters riječi četvorice diplomata i tekst internog dokumenta.
Kako piše Reuters, ćorsokak oko deklaracije za Samit EU i balkanskih lidera 6. oktobra je „najniža tačka“ strategije EU da pridruži Srbiju, Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru, Albaniju, Sjevernu Makedoniju i Kosovo evropskom bloku. Dodaju da se to podudarilo sa aktuelnim tenzijama između Beograda i Prištine.
Bez dogovora
Brisel je na samitu planirao da obnovi obećanje dato prije 18 godina o „nedvosmislenoj podršci evropskoj perspektivi Zapadnog Balkana“, navodi se u nacrtu deklaracije u koju je Reuters imao uvid 11. septembra. Taj plan je propao nakon najmanje dvije runde razgovora koje su se završile bez dogovora.
Države članice ne žele jasno da se odrede, ali bogatije države, poput Danske, Francuske i Holandije, plaše se da se ne ponovi greška „brzog ulaska u Uniju“ kao što se to desilo sa Bugarskom i Rumunijom 2007. godine, kao i neuspješna migracija radnika iz istočne Evrope u Veliku Britaniju, koja je mnoge Britance okrenula protiv EU.
Bugarska se protivi učlanjenju Sjeverne Makedonije zbog njihovog spora oko jezika.
Sa druge strane, dodaje se, Kina i Rusija su povećale ulaganja i uticaj. Navodi se da je Srbija u januaru bila prva država u Evropi koja je dobila kinesku vakcinu protiv koronavirusa za masovnu imunizaciju.
Podsjećaju da su trupe NATO pojačale broj patrola na Kosovu zbog toga što su lokalni Srbi blokirali put blizu prijelaza ka Srbiji, nezadovoljni zabranom Prištine da vozila sa srbijanskim tablicama uđu na Kosovo.
Također, ističu, EU i sama pogoršava tenzije u regionu gdje živi 20 miliona ljudi, pošto su građani Balkana sanjaju o ulasku u EU još od kraja ratova u bivšoj Jugoslaviji devedesetih godina.
„Moraju da se ponašaju loše kako bi privukli pažnju. Na Balkanu je došlo do pogoršanja situacije jer su u centrima EU izgubili interesovanje za njih“, rekao je neimenovani briselski diplomata zadužen za politiku oko Balkana.
Ekonomska normalizacija
Zbog svega ovoga, EU i SAD su pozvali na smirivanje situacije, a predsjednica Evropske komisije Ursula von der Leyen je započela trodnevnu posjetu, tokom koje će obići svih šest balkanskih zemalja, kako bi pokazala posvećenost EU regionu.
Međutim, naglašavaju da je kredibilitet EU opao, naročito nakon što su Holandija i Francuska privremeno zaustavile proces proširenja prije dvije godine, a sada ga Bugarska blokira.
Beograd i Priština se, sa druge strane, osjećaju iznevjereno od SAD-a, nakon što ih je prije godinu dana u Bijelu kuću pozvao tadašnji predsjednik Trump i naveo da potpišu sporazum o ekonomskoj normalizaciji, koji je potom propao. Također, EU nije održala obećanje o bezviznom režimu za građane Kosova.
„Dokle god postoje države članice koje vjeruju da ne treba dalje širiti EU, do tada nećemo ništa postići“, smatra John O’Brennan, ekspert za evrointegracije sa univerziteta Mejnut u Irskoj.
