Vijest da je u nedjelju 5. septembra u šest sati ujutro na policiju na cetinjskom trgu bačen molotovljev koktel, a što je bio povod za policijsku akciju protiv, do tada mirnih demonstranata, je dezinformacija, saopštili su za Radio Slobodna Evropa (RSE) iz Digitalnog forenzičkog centra Crne Gore (DFC).
“Ostajemo pri stavu da nije tačno da je molotovljev koktel bačen na policiju u 6 sati ujutro, kako su tog jutra ustvrdili iz kabineta premijera Krivokapića”, kaže za RSE Milan Jovanović iz DFC-a.
I uključenje uživo u program Televizije Crne Gore (TVCG) tog jutra u 9 sati i 15 minuta pokazalo je demonstranta koji u ruci drži Molotovljev koktel, u jednoj od sporednih cetinjskih ulica.
Premijer Zdravko Krivokapić je na konferenciji za novinare 6. septembra priznao da je na osnovu fotografije o navodno bačenom Molotovljevom koktelu na policiju na trgu naredio da policija baci suzavac i šok bombe na, do tada mirne građane koji su bili okupljeni u centru Cetinja.
“Imamo fotografiju a da li je ona stara ili lažna ja nisam znao u tom trenutku. To se provjerava i mislim da će biti tačno ono što sam rekao”, zaključio je Krivokapić.
Akcija policije počela je u 6 sati i trajala je do 11 sati, a tokom nje je policija kontinuiranim bacanjem suzavca razbila proteste građana sa gradskog trga, sporednim ulicama prema obodu grada.
Građani i pripadnici crnogorskih nacionalnih pokreta i opozicije protestovali su protiv ustoličenja Mitropolita crnogorsko-primorskog Srpske pravoslavne crkve Joanikija u Cetinjskom manastiru.
Oni to smatraju srpskom “okupacijom“ i klerikalizacijom društva.
Do nedjelje ujutro u centru grada nije bilo ozbiljnijih incidenata između policije i građana iako je policija od subotnjeg jutra, 4. septembra bila raspoređena na gradskom trgu kako bi onemogućila građane da priđu Cetinjskom manastiru.
Hronologija
Podgoričke Vijesti su 5. septembra objavile da su iz Vlade dobili informaciju da je na policiju u 6 sati ujutro u centru Cetinja bačen molotovljev koktel i da je zbog toga premijer Zdravko Krivokapić naredio akciju protiv demonstranata.
Informaciju su demantovali iz opozicione Demokratske partije socijalista i Opštine Cetinje.
Istog dana (5. septembra) Vijestima su iz Vlade dostavili fotografiju, a dan kasnije i video snimak na kojem se vidi osoba koja drži navodno eksplozivnu napravu.
Privođenje savjetnika predsjednika Crne Gore za bezbjednost Veselina Veljovića kod istražnog sudije Osnovnog suda u Cetinju (6. septembar 2021.)
Iz Digitalnog forenzičkog centra kažu da su i fotografija i snimak nastali tri sata kasnije od onoga što tvrdi kabinet premijera Krivokapića. Tačno vrijeme nastanka snimka utvrdili su na osnovu digitalnog zapisa sa sigurnosnih kamera, uporednim snimcima sa različitih kamera, ali i dodatnom forenzikom objavljenog snimka.
“Video sa Cetinja koji je objavljen na TV Vijesti a na kojem se vide sukobi policije i demonstranata mi smo geolocirali da se dogodio kasnije u Dečanskoj ulici, a ne u 6 ujutro na centralnom gradskom trgu. I fotografija i video dakle nastali su tri sata nakon saopštenja iz kabineta premijera i ozbiljno sumnjamo da se ovdje radi o koordinisanom djelovanju Vlade i pojedinih medija na spinovanju i dezinformisanju javnosti”, kaže Milan Jovanović.
Građanski aktivista i nekadašnji član Savjeta za građansku kontrolu rada policije Aleksandar Zeković kaže za RSE da je premijer Krivokapić odgovoran zbog pokretanja akcije protiv građana Cetinja koja je, kako je kazao, zasnovana na lažnoj informaciji:
“Prosto je nevjerovatno da niko ne pokreće pitanje odgovornosti premijera kao i policijskih službenika koji su dozvolili da se jedna ovako ozbiljna policijska intervencija izvede na osnovu jedne lažne vijesti i činjenica koje nemaju uporište u realnosti. Od samog početka sumnjivo je bilo da se o konkretnom događaju u nedjelju ujutro oglašava famozni kabinet premijera a ne čelnici policije i MUP.”
Zeković kaže da je postupanje policije i građana koji protestuju trebalo dokumentovati video zapisom jer se to radi kada se događaju ovako složene intervencije kakva je bila ona u nedjelju 5. septembra na Cetinju.
Ukoliko nema snimaka, dodaje Zeković, odgovornost je na policijskim starješinama, ali i ministru.
Hoće li biti smijenjeni ministar i direktor policije?
A da će djelovanje policije, prije svega rukovodilaca tokom dvodnevnih događanja na Cetinju biti analizirano i utvrđena eventualna odgovornost, potvrdio je premijer Zdravko Krivokapić na konferenciji za novinare 6. septembra.
Neposredno pred početak konferencije nezvanično je objavljeno da će premijer zatražiti smjenu direktora Uprave policije Zorana Brđanina i ministra unutrašnjih poslova Sergeja Sekulovića, a u vezi sa događajima na Cetinju.
Na više ponovljenih novinarskih pitanja Krivokapić nije konkretno odgovorio:
“Bit će preispitan svaki čin, svakog pojedinca koji je obezbijedio ili nije obezbijedio, uradio i nije uradio što je trebalo, djelovao ili nije djelovao u tom pravcu. To će u narednih sedam dana biti urađeno i niko neće biti pošteđen bez obzira koju poziciju i funkciju pokriva i koja ga partija štiti.”
Ministar Sekulović i direktor policije Brđanin su 1. septembra na press konferenciji u susret najavljenom ustoličenju i protestima saopštil da je bezbjednosna situacija nepovoljna jer na obje strane postoje ekstremne grupe koje žele radikalizaciju. Oni su ostavili otvorenu mogućnost “da skupovi na Cetinju budu zabranjeni”.
Demonstrant ispred barikade zapaljene na protestu protiv ustoličenja mitropolita Joanikija na Cetinju, Crna Gora, 5. septembar 2021.
Na novinarsko pitanje da li su diplomate Kvinte uslovile podršku Vladi nesmjenjivanjem ministra MUP-a Sergeja Sekulovića i direktora policije Zorana Brđanina, premijer je rekao da ako međunarodna zajednica postavlja Vladu, onda je to stvarno moguće:
“Nikakve uslove ni od koga nisam dobio. Mislim da je to priča koju je neko namjerno protežirao kao veliki broj dezinformacija. Da li je neko zabrinut da li će neko da bude na nekoj poziciji, prirodna je stvar svakog čovjeka, čak i ambasadora”, rekao je premijer.
Istog dana je potpredsjednik Vlade Dritan Abazović nedvosmisleno podržao vrh policije, Brđanina i Sekulovića, sa kojima je imao sastanak:
Čestitke @MupCg i menadžmentu @PolicijaCG na postignutim rezultatima u složenim akcijama, u cilju očuvanja mira i ustavnih prava građana.
— Dr Dritan Abazovic (@DritanAbazovic) September 6, 2021
Nastavljamo timski. Idemo dalje, čeka nas još mnogo posla.
Branimo nacionalne interese Crne Gore 🇲🇪 pic.twitter.com/0MrCS0Q2Dj
Iz Građanskog pokreta URA za RSE nijesu ni potvrdili ni demantovali informaciju da će ta partija uskratiti podršku Vladi ukoliko direktor Uprave policije Zoran Brđanin i Ministar unutrašnjih poslova Sergej Sekulović budu smijenjeni.
Iz URA su najavili da će se tim povodom oglasiti narednih dana.
URA je najmanja članica vladajuće crnogorske većine, pored prosrpskog Demokratskog fronta i Demokratske Crne Gore. Te tri partije su predvodile liste koje su na avgustovskim izborima prošle godine osvojile vlast i nakon tri decenije poslale DPS u opoziciju.
Šta se dogodilo na Cetinju?
Na Cetinju je 5. septembra uz angažovanje jakih policijskih snaga, ustoličen mitropolit crnogorsko-primorski SPC-a Joanikije zbog čega su organizovani protesti, čiji je epilog preko 50 povrijeđenih.
Proteste su organizovali građani, crnogorske nacionalne organizacije i pokreti koji smatraju da to predstavlja srpsku "okupaciju" i klerikalizaciju društva, a podržali su ih opozicione stranke predvođene DPS-om i crnogorski predsjednik Milo Đukanović.
Vlast, uključujući premijera Zdravka Krivokapića i dio ministara bliskih SPC-u, podržali su da se ustoličenje obavi na Cetinju.
