Krv ima izuzetno važnu ulogu u našem tijelu, a jedan od njenih osnovnih sastojaka su trombociti. Ove sićušne krvne pločice ključne su za proces zgrušavanja krvi i sprečavanje prekomjernog krvarenja.
No, poremećaji u njihovom broju mogu dovesti do ozbiljnih zdravstvenih problema. U nastavku saznajte više o trombocitima, njihovim funkcijama, te o stanjima trombocitopenije i trombocitoze.
Šta su trombociti i zašto su važni?
Trombociti su mala, bezbojna tjelešca u krvi koja nemaju jezgru. Nastaju u koštanoj srži raspadom velikih stanica poznatih kao megakariociti. Njihov životni vijek traje između četiri i osam dana, nakon čega se razgrađuju i zamjenjuju novim trombocitima.
Njihova osnovna funkcija je zaustavljanje krvarenja. Kada dođe do povrede krvnih sudova, trombociti se nakupljaju na mjestu oštećenja, povezuju se međusobno i formiraju ugrušak koji zatvara ranu. Na taj način sprečavaju gubitak krvi i omogućavaju zacjeljivanje povrede.
Trombocitopenija – kada je broj trombocita prenizak
Normalan broj trombocita u krvi kreće se između 150 i 450 hiljada po mikrolitru krvi. Kada je njihov broj ispod ove granice, dolazi do stanja poznatog kao trombocitopenija, koje može povećati rizik od nekontrolisanog krvarenja.
Uzroci trombocitopenije:
- Terapija zračenjem i hemoterapija – ovi tretmani mogu oštetiti koštanu srž i smanjiti proizvodnju trombocita.
- Autoimune bolesti – poput lupusa ili idiopatske trombocitopenične purpure, gdje imunološki sistem napada sopstvene trombocite.
- Virusne infekcije – hepatitis C i HIV mogu narušiti funkciju koštane srži i smanjiti broj trombocita.
- Korištenje određenih lijekova – neki lijekovi imaju antikoagulantna svojstva koja smanjuju stvaranje trombocita.
- Trudnoća – određena stanja u trudnoći mogu dovesti do smanjenja broja trombocita.
Trombocitoza – kada je broj trombocita previsok
S druge strane, prevelik broj trombocita u krvi dovodi do trombocitoze. Ovo stanje može biti opasno jer povećava rizik od stvaranja krvnih ugrušaka, koji mogu dovesti do moždanog udara ili srčanog udara.
Uzroci trombocitoze:
- Hronične upale i infekcije – mogu stimulisati prekomjernu proizvodnju trombocita.
- Rak – kod određenih vrsta raka, poput raka pluća ili debelog crijeva, može doći do povećane proizvodnje trombocita.
- Uklanjanje slezene – slezena igra važnu ulogu u skladištenju i filtriranju trombocita, pa njeno uklanjanje može dovesti do povećanja broja trombocita u cirkulaciji.
- Reakcija na akutni gubitak krvi – organizam može odgovoriti povećanom proizvodnjom trombocita kako bi nadoknadio gubitak.
Trombociti su esencijalni za zdravlje krvotoka, ali i cijelog organizma. Njihov broj mora biti u ravnoteži kako bi tijelo funkcionisalo normalno. Svako odstupanje, bilo da je riječ o trombocitopeniji ili trombocitozi, zahtijeva pažljivo praćenje i medicinsku evaluaciju. Ako primijetite simptome poput čestih krvarenja, modrica ili neobjašnjivih ugrušaka, obavezno se posavjetujte sa ljekarom i provjerite svoju krvnu sliku.
