U okviru saradnje Svjetske zdravstvene organizacije (WHO) i Nizami Ganjavi međunarodnog centra (NGIC), predsjednik Fondacije Društva zajedničkih vrijednosti Zlatko Lagumdžija govorio je na posebnom panelu Svjetskog zdravstvenog Samita (WHS) u Berlinu posvećenom izgradnji Evropske zdravstvene unije.
Podsjećajući na izlaganje njemačkog kancelara Olafa Scholza, kojim je otvorio WHS, da je neophodno ojačati i ponovo se fokusirati na politiku proširenja EU na Zapadni Balkan, Zlatko Lagumdžija je izložio koncept ubrzanja integriranja zemalja regiona u EU kroz tri paralelne oblasti odnosno formiranje Evropske zdravstvene zajednice, Evropske zajednice zelenog dogovora i Evropske ekonomske zajednice.
To znači, kako je naveo, stimulisanje međusobne saradnje zemalja Zapadnog Balkana i njihovu zajedničku EU integraciju u ove tri oblasti tako što bi se u narednom periodu od tri do pet godina čitav region integrirao u EU strukture koje se odnose na zdravstvo, zelenu ekonomiju i zajedničko tržište kroz jačanje njihove digitalne transformacije. Integriranje zemalja kroz ove tri oblasti bi bio katalizator ukupnih EU integracija. Ali bi istovremeno građanima donio konkretne rezultate u ekonomskom razvoju i ojačao vjeru u dobre namjere i samu ideju EU integracija.
Projektovana Evropska zdravstvena unija može biti pokretačka snaga EU proširenja kako bi se kreirala Evropska zdravstvena zajednica i Evropska ekonomska zajednica u koju bi bile uključene nove zemlje članice Zapadnog Balkana na način kako je svojevremeno, od 1957. do 1993. godine, Evropska ekonomska zajednica bila preteča današnje EU. Po istom principu bi EU Zeleni dogovor mogao biti faktor integracije Zapadnog Balkana u Evropsku zajednicu zelenog dogovora.
O toj temi Lagumdžija je razgovarao sa učesnicima Samita među kojima i sa generalnim direktorom WHO Tedros Adhanom Ghebreyesusom, predsjednikom Socijalističke Internacionale i bivšim premijerom Grčke George Papandreuom i izvršnom direktoricom UN AIDS Winnie Byanyima.
Ova tri segmenta, zdravstvo, ekonomija i zelena transformacija, moraju se odvijati kroz sistemsko stimulisanje njihove digitalne transformacije i društva u cjelini.
Prirodno, prvi korak je da EU pokaže političku spremnost da iskreno ubrza integraciju Zapadnog Balkana kroz navedene oblasti. Ta spremnost se potom mora očitovati kroz konkretnu finansijsku podršku iz fondova EU kao i kroz pojačanu podršku Evropske investicione banke (EIB) i Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD).
To je svakako u interesu zemalja Zapadnog Balkana, ali je istovremeno geopolitički i primarni interes Evropske unije ukoliko želi biti unija zasnovana na vrijednostima zbog kojih je nastala te unija saradnje i prosperiteta a ne sukoba i podjela.
