Američka vojska se u potpunosti povukla iz Afganistana. Talibani, koji kontrolišu i prijestolnicu Kabul i veći dio zemlje, u rukama imaju oružje i opremu država članica NATO-a koje su boravile na teritoriji ove zemlje. Riječ je moćnoj opremi, čak prema navodima britanskih medija, talibani sada imaju jače vazduhoplovstvo od trećina država članica Sjeverne alijanse.
Na spisku oružja i opreme koji su talibani zaplijenili su desetine miliona dolara vrijedni helikopteri i avione koje su kupile SAD, što sada daje više moći i opreme nego što imaju pojedine članice NATO-a, prenosi Nova.rs.
Talibani su zauzeli i preostalih devet afganistanskih vazdušnih baza – uključujući i one u Heratu, Khostu, Kunduzu i Mazar-i-Šarifu, ali nije jasno koliko su aviona uzeli iz tih baza jer satelitski snimci nisu dostupni sa ovih aerodroma.
Kada je u njihove ruke pao i međunarodni aerodrom Hamid Karzai u Kabulu, talibani su snimljeni kako se penju u pilotsku kabinu transportnog aviona Herkules vrijednog 14 miliona dolara. Avion, međutim, nije u funkciji jer su mu točkovi polomljeni.
Afganistansko ratno vazduhoplovstvo je krajem juna upravljalo sa 167 letjelice, uključujući 108 helikoptera i 59 aviona, ali nije jasno koliko su je od tog broja zaplijenjeno, prenosi BBC. Prema podacima američkog Specijalnog generalnog inspektora za obnovu Afganistana (SIGAR) od 30. juna, afganistansko vazduhoplovstvo imalo je 43 helikoptera MD-530, 33 Blek Hoka, 32 Mi-17, 33 aviona propelera C-208, 23 A-19 turbopropelerskih jurišnih aviona i tri Herkusa C-130.
Prije pada Kabula, Uzbekistan je potvrdio da je 46 afganistanskih aviona, uključujući 24 helikoptera, stiglo u zemlju kako bi se spriječilo da padnu u ruke talibana. Komandant američke misije za evakuaciju, general Frenk Mekenzi, rekao je da su američke trupe onesposobile 73 aviona prije nego što su napustile zemlju. Na fotografijama se vidi da su propeleri uklonjeni sa određenog broja aviona, dok su sa drugih aviona skinuti točkovi.
Prateći ovu računicu dolazi se do brojke od čak 48 aviona i helikoptera koje su ostali u rukama talibana, iako nije jasno u kakvom stanju bi mogli biti.
Prema navodima britanskih medija, ako je ova brojka tačna talibani imaju veće ratno vazduhoplovstvo nego devet od 30 članica NATO-a i to više od: Albanije, Estonije, Islanda, Letonije, Litvanije, Luksemburga, Crne Gore, Sjeverne Makedonije i Slovenije.
Na vrhu ove liste su SAD sa više od 13.000 letjelica, zatim Francuska sa 1.057, pa Turska sa 1.056, a onda i Italija sa 876, pa Velika Britanija sa 738 letjelica.
Na fotografiji uslikanoj šest dana nakon što su Kabul zauzeli talibani, vidi se pet aviona – najmanje dva helikoptera Mi-17, dva Blek Hoka i treći helikopter koji bi također mogao biti UH-60, ističe Angad Singh, vojni stručnjak za vazduhoplovstvo u Fondaciji Obeserver Riserč sa sjedištem u Delhiju.
Nasuprot tome, 16 aviona – uključujući devet Black Hawk i dva helikoptera Mi – 17 i pet aviona – moglo se vidjeti na drugom satelitskom snimaku snimljenom 16. jula. To znači da su neki od ovih aviona ili odletjeli iz zemlje ili premješteni u druge vazdušne baze, prenosi BBC.
Šta talibani mogu sa ovom opremom?
Talibanima je možda zaplijena oružja bila laka, ali će upravljanje i održavanje biti teško, kaže dr. Džonatan Šroden, direktor konsultantske grupe CNA i bivši savjetnik američkih snaga u Afganistanu. Dijelove često treba servisirati, a ponekad i zamijeniti, a vazduhoplovstvo se oslanja na tim tehničara koji radi na održavanju svakog aviona.
Većinu aviona održavali su privatni američki izvođači koji su počeli da napuštaju avione prije nego što su u avgustu počeli napadi talibana na gradove i pijace.
Jody Withory, profesorica globalne politike i bezbjednosti na Univerzitetu Džordžtaun i veteranka američkih vazdušnih snaga koji je služila u Afganistanu, slaže se da talibanima nedostaje stručnost da ove avione učine operativnim.
Ali efekti neće biti ograničeni samo na Afganistan. Postoje strahovi da bi malokalibarsko oružje moglo da se zloupotrebi na crnom tržištu i da može da se koristi pobunama širom svijeta, prenosi BBC.
