Balkanatolija, nisko ležeći kontinent koji je postojao prije nekih 40 miliona godina i bio dom egzotične faune možda je 'utro put' azijskim sisavcima da koloniziraju južnu Evropu, pokazuju nova istraživanja
Zbijen između Evrope, Afrike i Azije, ovaj zaboravljeni kontinent, koji su istraživači nazvali Balkanatolijom postao je ograda između Azije i Evrope kada je razina mora pala i formirao se kopneni most, prije oko 34 miliona godina, objavljeno je u časopisu Earth-Science Reviews.
“A team of French, American and Turkish paleontologists and geologists led by CNRS researchers1 has discovered the existence of a forgotten continent they have dubbed Balkanatolia, which today covers the present-day Balkans and Anatolia”https://t.co/qTZklcnI4K pic.twitter.com/WOKfKX2EzY
— Nrken19 (@nrken19) February 22, 2022
"Kada i kako je prvi val azijskih sisavaca stigao do jugoistočne Evrope, ostaje slabo poznato", pišu paleogeolog Alexis Licht i kolege u svojoj novoj studiji, piše Science Alert.
Prije oko 34 miliona godina, na kraju eocenske epohe, ogroman broj autohtonih sisavaca nestao je iz zapadne Evrope kako su se pojavili novi azijski sisavci, u iznenadnom izumiranju sada poznatom kao Grande Coupure.
Nedavni fosilni nalazi na Balkanu, međutim, promijenili su tu vremensku liniju, ukazujući na "posebnu" bioregiju koja je, čini se, omogućila azijskim sisavcima da koloniziraju jugoistočnu Evropu čak 5 do 10 miliona godina prije nego što se dogodio Grande Coupure.
Kako bi istražili, Licht, iz Francuskog Nacionalnog centra za naučna istraživanja, i kolege ponovno su ispitali dokaze sa svih poznatih fosilnih nalazišta na tom području, koje pokriva današnji Balkanski poluotok i Anatoliju, najzapadniju izbočinu Azije.
Balkanatolija je bila izolirani arhipelag
Starost ovih nalazišta revidirana je na temelju trenutnih geoloških podataka, a tim je rekonstruirao paleogeografske promjene koje su se dogodile u regiji, koja ima "složenu historiju epizodnog utapanja i ponovnog izbijanja".
Ono što su otkrili sugerira da je Balkanatolija poslužila kao odskočna daska za životinje da se presele iz Azije u zapadnu Europu, s transformacijom drevne kopnene mase od samostalnog kontinenta do kopnenog mosta – i naknadnom invazijom azijskih sisavaca – koja se podudara s nekim "dramatičnim paleogeografskim promjenama".
Prije oko 50 miliona godina, Balkanatolija je bila izolirani arhipelag, odvojen od susjednih kontinenata, gdje je uspijevala jedinstvena zbirka životinja različita od onih u Evropi i istočnoj Aziji, pokazala je analiza.
Zatim je kombinacija pada razine mora, rastućih antarktičkih ledenih ploča i tektonskih pomaka povezala balkanski kontinent sa zapadnom Europom, prije između 34 i 40 miliona godina.
To je omogućilo azijskim sisavcima, uključujući glodavce i četveronožne kopitare da krenu na zapad i napadnu Balkanatoliju, pokazuju fosilni zapisi.
Uz taj zapis, Licht i kolege također su otkrili fragmente čeljusne kosti koji pripadaju životinji nalik nosorogu na novom fosilnom nalazištu u Turskoj, na koje su datirali prije otprilike 38 do 35 miliona godina.
Geološke promjene koje su dovele do Balkanatolije
Fosil je vjerovatno najstariji kopitar nalik azijskom koji je do sada otkriven u Anadoliji i prethodio je Grande Coupureu najmanje 1,5 miliona godina, što sugerira da su azijski sisavci bili na dobrom putu prema Europi preko Balkanatolije.
Ovaj južni put u Europu preko Balkanatolije bio je možda povoljniji za pustolovne životinje od prelaska puteva na višim geografskim širinama kroz centralnu Aziju koje su u to vrijeme bile sušnije, hladnije, pustinjske stepe, također sugeriraju Licht i kolege.
Međutim, oni u svom radu ističu da se "o prošloj povezanosti pojedinih balkanskih otoka i postojanju ove južne rute raspršivanja i dalje raspravlja", te da je priča sastavljena do sada "izgrađena samo na fosilima sisavaca".
Mnoge geološke promjene koje su dovele do Balkanatolije tek treba u potpunosti razumjeti, a važno je napomenuti da je ovaj pregled samo jedan tim koji tumači fosilni zapis.
Uz to, fosilni zapis sisavaca i drugih kralježnjaka koji žive na otocima obično je rijedak i neodređen, dok bogati kopneni fosilni zapisi Balkanatolije "pružaju jedinstvenu priliku za dokumentiranje evolucije i odumiranja otočkih biota u dubokom vremenu", zaključuje tim.
