Tokom bjesomučnog ruskog granatiranja čeličane Azovstal u ukrajinskom Mariupolju na internetu je osvanula fotografija koja ukazuje na to da ruske snage koriste samohodne minobacače 2S4 Tulipan kalibra 240 milimetara, smatrane najvećim minobacačkim sistemom u svijetu. Evo što sve znamo o divovskom minobacaču namijenjenom uništavanju utvrđenih položaja, između ostalog putem laserski navođenih mina zastrašujućeg kalibra.
Sistem 2S4 premijerno je prikazan 1975. godine tokom vojne parade tadašnje sovjetske vojske u Moskvi prilikom obilježavanja 30. godišnjice pobjede Crvene armije nad Trećim Reichom. Riječ je, zapravo, o kombinaciji gusjeničnog minopolagača GMZ, na koji je montiran minobacač M-240 kalibra 240 milimetara, a za kakvim je vapila Crvena armija kada je u agresiji na Finsku tijekom tzv. Zimskog rata (1939. – 1940.) pokušavala uništavati utvrđene bunkere finske vojske.
Prema stručnjacima, sistem 2S4 je po svojoj moći neuporediv s bilo kakvim sličnim minobacačkim sistemom u svijetu, a kako se radi o idealnom oružju za napade na opkoljene gradove, ne čudi to da su ga Rusi rasporedili na ukrajinsko bojište. Sistem je zbog razorne moći prozvan urbanim terminatorom, a njegovu snagu mogli su osjetiti afganistanski mudžahedini koji su zaklon u borbama sa Sovjetima potražili u utvrđenim pećinama, ali i stanovnici čečenske prijestolnice Groznog, uništenog do neprepoznatljivosti u Drugom rusko-čečenskom ratu.
Uz to, Rusi su ga koristili u Siriji, a dio svojih zaliha tog sistema preusmjerili su i na proruske separatiste u Luhansku i Donecku te su oni iz Tulipana gađali ukrajinske položaje.
Prilikom kretanja tog sistema, cijev minobacača postavlja se vodoravno dok se tokom ispaljivanja granata kalibra 240 milimetara podiže okomito, zadržavajući ugao od 50 do 80 stepeni. Svaka granata je duga oko metar i po, a samohodno vozilo u svojim odjeljcima može nositi do 40 takvih granata. Sistem 2S4 ima domet od 9650 metara koristeći standardno visokoeksplozivno streljivo, a domet mu se proširuje na 20 kilometara prilikom korištenja posebnih projektila.
Osim visokoeksplozivnih granata, 2S4 može ispaliti protuoklopno laserski navođenu i kasetnu municiju, ali i hemijske, neutronske i taktičke nuklearne projektile, za koje Rusi tvrde da ih ne koriste u Ukrajini. Ipak, zbog velikog kalibra cijevi minobacača i težine granate od 130 kilograma za standardni projektil, 2S4 ima malu brzinu paljbe od samo jednog projektila po minuti.
Tulipan također može ispaljivati masivne eksplozivne projektile F864, teške 221 kilogram, a oni se po udarnoj snazi mogu usporediti s bombama izbačenim iz borbenog aviona. Osim toga, postoji posebna granata za bušenje betonskih zidova dizajnirana radi razbijanja bunkera dok zapaljivi projektili tipa Saida pale čitave zgrade. 2S4 može ispaliti i 276 kilograma tešku granatu tipa Smelčak, vođenu posebnim laserskim označivačem ciljeva.
Inače, posada sistema 2S4 sastoji se od četiri člana, ali treba njih još petoricu za upravljanje samim minobacačem. Tulipan se nije izvozio u okviru nekadašnjeg Varšavskog pakta, ali je kratko vrijeme korišten u tadašnjoj čehoslovačkoj vojsci.
Prema dostupnim podacima, Rusija ima oko 40 kombinacija tog sistema u borbenoj komponenti te njih 390 u rezervi. Dizelski motor V-59 V-12, koji pokreće samohotku, razvija snagu od 520 konjskih snaga, ali nije brz te se može kretati maksimalnom brzinom od 45 kilometara na sat, stoga može biti laka meta za ukrajinske branitelje.
Uz to, sistem ima tanak oklop i ne može izdržati paljbu rakete zrak-zemlja ispaljene iz bespilotne letjelice. Tulipan se može eliminirati i artiljerijskom paljbom, a siguran je tek kada se nalazi u dobro zaklonjenim mjestima, kakva su Rusi koristili pri potpunom uništenju Mariupolja.
