Bjelorusija danas održava predsjedničke izbore, ali ishod je gotovo unaprijed poznat.
Aleksandar Lukašenko, autoritarni lider koji već tri decenije vlada ovom bivšom sovjetskom republikom, osigurat će svoj sedmi mandat.
Pravo glasa ima oko 6,9 miliona građana, ali opozicija i međunarodni posmatrači ističu da izborni proces nije slobodan ni pošten. Posljednji izbori 2020. godine završili su dodjelom 80,1 posto glasova Lukašenku, uz izlaznost od 84,4 posto. Nakon tog ishoda, širom zemlje izbili su masovni prodemokratski protesti, koji su brutalno ugušeni uz podršku Rusije. Prema podacima Ujedinjenih naroda, od tada je iz Bjelorusije emigriralo oko 300.000 ljudi.
S opozicionim političarima u zatvoru ili egzilu, te sa četiri protukandidata koje mnogi smatraju beznačajnim, Lukašenkova pobjeda čini se izvjesnom.
Njegov glavni izazov dolazi iz inostranstva, gdje opozicija na čelu sa Svetlanom Cihanovskajom, koju mnogi vide kao pravu pobjednicu izbora 2020. godine, poziva međunarodnu zajednicu da ne prizna ni izbore ni Lukašenka kao legitimnog predsjednika.
Bez međunarodnih posmatrača
Glasanje je počelo u utorak, a prema informacijama izborne komisije, do subote navečer već je glasalo 41,81 posto birača. Biračka mjesta se zatvaraju danas u 16 sati po srednjoevropskom vremenu. Na izborima nema nezavisnih posmatrača, što dodatno podriva povjerenje u izborni proces.
Prema riječima političkog analitičara Valeryja Karbalevicha, koji živi u egzilu, Lukašenko se predstavlja kao garant mira i stabilnosti, naročito u kontekstu rata Rusije protiv Ukrajine.
"Sada ima podršku mnogih koji su mu se protivili 2020. godine, ali koji su uvijek bili proruski orijentirani," ističe Karbalevich.
On također navodi da državna tajna služba ima čvrstu kontrolu nad društvom, a birači strahuju od kazni ako dođu u posjed informacija koje kritiziraju vladu. Bjelorusija je pod zapadnim sankcijama zbog političke represije i podrške ruskoj invaziji na Ukrajinu.
Zavisnost od Rusije
Bjelorusija ekonomski profitira iz bliskih odnosa s Rusijom, uključujući jeftin uvoz plina i nafte, kao i podršku ruskoj ratnoj ekonomiji. Međutim, Karbalevich upozorava da ta zavisnost dolazi po cijenu gubitka suvereniteta.
Tokom izborne kampanje, Lukašenko je pomilovao više od 200 političkih zatvorenika, što promatrači tumače kao pokušaj da privoli Zapad na obnovu dijaloga s njegovim režimom.
