I stanovnici i prolaznici će potvrditi da je Vukovar nekada bio prekrasno mjesto za život.
U osamdesetima je sa svojih otprilike 45.000 stanovnika, bio miran, nacionalno izmiješan grad na zapadnoj obali Dunava, prenosi "Jutarnji list".
U čitavoj vukovarskoj općini 1991. živjelo je oko 84.000 ljudi, od toga 43,7% Hrvata i 37,4% Srba, a njih 7,3% izjašnjavalo se Jugoslavenima, što je bio najveći postotak u usporedbi s drugim naseljima u Hrvatskoj.
Razvijena ekonomija
Kao i u drugim jugoslavenskim gradovima, ovaj etnički raznolik grad bio je okružen manjim gradovima i selima, od kojih su neka bila naseljena pripadnicima samo jednog etniciteta.
Unatoč problemima, može se reći da je život u Vukovaru u vrijeme Jugoslavije bio dobar. Uostalom, u Vukovaru je negdje krajem sedamdesetih godina 20. stoljeća samo u tvornici Borovo radilo gotovo više ljudi nego što danas ovaj grad ima stanovnika - 22 hiljade radnika prema današnjih 27 hiljada stanovnika.
Nakon Maribora, Vukovar je, u odnosu na broj stanovnika, po razvijenosti ekonomije bio drugi grad u Jugoslaviji.
No, grad snova pretvorio se tokom 1991. u noćnu moru. Već u proljeće 1991. došlo je do sukoba između Srba i Hrvata u području oko Vukovara, od kojih se naročito isticala epizoda u Borovu Selu početkom maja, kada je u zasjedi likvidirano 12 hrvatskih policajaca.
Srpske paravojne snage, pod vodstvom Željka Ražnjatovića Arkana i vođe Srpske radikalne stranke Vojislava Šešelja, bile su sve prisutnije te su počele dizati barikade u obližnjim selima.
Na obje strane zaoštrio se način ophođenja – Srbe se počelo nazivati "četnicima", a Hrvate "ustašama". Osim toga, ovaj grad je bio važna sigurnosna i strateška točka i za Hrvatsku i za Srbiju, prenosi "Jutarnji".
Stanovnici Vukovara toga su bili svjesni i kada je rat u Vukovaru ozbiljno počeo, u gradu je bila ostala samo trećina stanovništva. Mnogi Srbi preventivno su izbjegli u Srbiju, a mnogi Hrvati su se povukli prema Zagrebu i drugim manje izloženim područjima u Hrvatskoj.
Tokom ljeta 1991. Srbi su radili na osnivanju autonomne vlasti u istočnoj Slavoniji, uz političku i vojnu podršku iz Srbije.
U septembru 1991. "Srpska autonomna oblast Istočna Slavonija" osnovala je svoju prvu vladu, a još tokom ljeta Jugoslavenska narodna armija (JNA) je počela sve intenzivnije gađati Vukovar, prvo artiljerijom, a potom i tenkovima te avionima. Krajem avgusta započeo je opći napad na grad.
Puna tri mjeseca hrvatski branitelji su odolijevali danonoćnim napadima za osvajanje Vukovara. Jedina komunikacija za opskrbu hrvatskih branitelja "Kukuruzni put" bila je presječena.
Herojski otpor
U gradu se nalazilo više od 15.000 civila. Agresor je sa 30.000 vojnika i paravojnih skupina, te s oko 1.600 oklopnih borbenih vozila, 60 zrakoplova, 350 topova i mnoštvom ostale vojne tehnike krenuo na Vukovar, a branitelja je bilo svega 1.800.
Prema dokumentima iz skladišta JNA, na Vukovar je ispaljeno milion i 500.000 granata iznad 100 mm te više od pet miliona granata ispod 100 mm. Bačeno je i 2.500 bombi od 250 kilograma. U prosjeku je na Vukovar dnevno ispaljivano oko 8.000 projektila krupnog kalibra.
Herojski otpor slomljen je 18. novembra 1991. godine, ali time nije završena kalvarija jer, dok se jedan dio branitelja i civila uspio izvući iz grada kroz minska polja, oni koji nisu uspjeli odvedeni su u srpske koncentracijske logore i mnogi su stradali.
Među njima i 260 ranjenika iz Vukovarske bolnice, koji su mučki ubijeni na Ovčari. Tokom agresije u Vukovaru je, prema podacima Hrvatskog sanitetskog štaba, do 19. novembra 1991. poginulo 450 branitelja i 1.350 civila, od toga 86 djece.
Bez jednog ili oba roditelja ostalo je 858 djece, ranjeno je više od 2.500 ljudi, mnogi su zatočeni i odvedeni u neki od srpskih koncentracijskih logora, a nakon okupacije 18. novembra 1991. bila je nepoznata sudbina 2.630 osoba.
Tokom i nakon procesa mirne reintegracije, koja je dogovorena krajem 1995. godine, otkriveno je više od 50 masovnih grobnica u gradu i okolici iz kojih su ekshumirani brojni posmrtni ostaci.
