Neandertalci i moderni ljudi dijelili su složenu historiju, obilježenu ponovljenim križanjima. Dokazi o DNK neandertalca kod modernih ljudi pokazuju da su se te interakcije dogodile više puta, što ukazuje na blisku vezu koja dovodi u pitanje klasifikaciju neandertalaca kao zasebne vrste. Uprkos tome, opseg tih interakcija ostaje nejasan, posebno u vezi s protokom gena od ljudi do neandertalaca.
Populacija neandertalaca je bila precijenjena?
Genetičari, predvođeni Limingom Lijem s američkog Univerziteta Princeton, razvili su metodu za praćenje protoka gena s čovjeka na neandertalca analizom DNK neandertalca u modernim ljudima. Njihova otkrića ukazuju na dugotrajnu i opetovanu povezanost između dviju skupina, koja datira unatrag 250.000 godina. To je istraživanje također dovelo do revizije procijenjene veličine populacije neandertalaca, sugerirajući da je precijenjena za oko 20 posto.
Manja procijenjena veličina populacije i pretpostavljena dinamika primjesa u skladu su s neandertalskom populacijom koja se smanjivala tokom vremena i na kraju je apsorbirana u moderni ljudski genski fond, ističu autori studije koja je objavljena u časopisu Science.
Dva značajna razdoblja križanja s modernim ljudima
DNK neandertalca, koja se uglavnom nalazi u genomima modernih ljudi, kreće se od 1 do 4 posto. Lijev tim upotrijebio je bazu podataka 1000 Genomes, analizirajući 2000 modernih ljudskih genoma metodom IBDmix, koju je razvio Univerzitet Princeton, za identifikaciju i proučavanje DNK neandertalca. Usredotočili su se na heterozigotnost, koja mjeri genetsku raznolikost. Visoka heterozigotnost u DNK neandertalca ukazuje na križanje s modernim ljudima.
Studija je otkrila da DNK neandertalaca iz afričkih pojedinaca pokazuje te tragove, dok DNK iz neafričkih pojedinaca nije. To otkriće omogućilo je američkim naučnicima da identificiraju dva značajna razdoblja protoka gena s čovjeka na neandertalca: prije 250.000 do 200.000 godina i prije 120.000 do 100.000 godina. Također su procijenili ljudsku DNK u genomima neandertalaca, pri čemu Vindija (nazvani prema pećini na sjeveru Hrvatske) i Altajski neandertalci imaju približno 2,5 odnosno 3,7 posto ljudske DNK.
Apsorpcija
Nova otkrića upućuju na to da je neandertalska populacija bila manja nego što se prije mislilo, podupirući ideju da je njihova populacija postupno apsorbirana u onu Homo sapiensa. Taj je proces pridonio i konačnom izumiranju neandertalaca.
Asimilacija neandertalaca u modernu ljudsku populaciju dok su se širili Euroazijom učinkovito bi povećala veličinu moderne ljudske populacije dok bi istovremeno smanjila veličinu već rizične populacije neandertalaca, pišu autori istraživanja.
Naše otkriće da je efektivna veličina populacije neandertalaca bila vjerojatno čak i manja nego što je prethodno procijenjeno samo bi ubrzalo proces asimilacije, a zamjena Y kromosoma i mitohondrijske DNK u kasnim neandertalcima od strane modernih ljudi, možda je označila nepovratan put prema nestanku jedna od rijetkih preostalih loza hominina koja je koegzistirala s modernim ljudima, zaključuju, piše Science Alert.
