Njemački naučnici otkrili su da sklonost ka slatkim i masnim zalogajima nije nužno rezultat slabe volje, već nešto što mozak može naučiti i što postaje dio naših prehrambenih navika.
Sigurno vam se desilo da, iako ste znali da ne biste trebali, posegnete za čokoladicom, vrećicom čipsa ili porcijom pomfrita. Možda ste pomislili da jednostavno niste mogli odoljeti, ali prema rezultatima nedavne studije, vaš mozak vas je na to zapravo „natjerao“.
Kako bi istražili na koji način mozak reaguje na hranu bogatu mastima i šećerom, naučnici s Instituta Max Planck za istraživanje metabolizma sproveli su eksperiment u kojem su učesnicima normalne tjelesne težine tokom osam sedmica dva puta sedmično davali puding s visokim udjelom mliječnih masti. Paralelno su nastavili konzumirati uobičajenu ishranu.
Kontrolna grupa, s druge strane, dobijala je puding sa istom količinom kalorija, ali s manje masti i šećera. Tokom istraživanja, naučnici su pratili moždanu aktivnost učesnika prije i tokom trajanja studije.
Mozak uči da voli masno i slatko
Prema riječima Sharmilija Edwina Thanarajaha, jednog od autora studije, zapadnjački način ishrane bogat mastima i šećerom može biti urođen ili se može razviti kao posljedica prekomjerne tjelesne težine. Međutim, njihov rad sugeriše da mozak zapravo uči da preferira ovakvu hranu.
Kod učesnika koji su konzumirali hranu bogatu mastima i šećerom zabilježena je povećana aktivnost u dopaminergičkom sistemu mozga – području odgovornom za motivaciju i nagradu. Ovaj sistem oslobađa dopamin, hormon koji izaziva osjećaj zadovoljstva i koji je evolucijski ključan za preživljavanje, posebno kada je riječ o hrani i reprodukciji.
„Naša istraživanja pokazuju da mozak sam sebe preusmjerava kada konzumiramo hranu poput čipsa. Podsvjesno nas uči da preferiramo obroke koji nas nagrađuju, pa s vremenom prirodno težimo hrani s visokim udjelom masti i šećera“, objašnjava voditelj studije Marc Tittgemeyer.
Naučene navike se teško mijenjaju
Kombinacija šećera i masnoće posebno je moćna, jer intenzivno stimuliše centar za nagrađivanje u mozgu. Naučnici upozoravaju da današnja prerađena hrana često sadrži upravo ovu dobitnu kombinaciju, što može imati negativan uticaj na zdravlje.
Iako su ispitanici koji su konzumirali kaloričniji puding ostali na istoj tjelesnoj težini i nisu imali značajne promjene u nivou šećera ili holesterola u krvi, istraživači vjeruju da će njihova novostečena sklonost prema masnoj i slatkoj hrani potrajati i nakon završetka studije.
„Mozak stvara nove veze koje se ne mogu tako lako prekinuti. Jednom kada nešto naučimo, to ne zaboravljamo brzo“, naglašava Tittgemeyer.
Iako ova studija podržava hipotezu da mozak može biti uzrok naše sklonosti ka nezdravoj hrani, naučnici napominju da ona ne pruža konačan dokaz, između ostalog i zbog malog broja učesnika – njih samo 57. Rezultati bi mogli varirati kod osoba s prekomjernom tjelesnom težinom, različitim prehrambenim navikama ili u studijama koje traju kraće.
