Kantonalna uprava za inspekcijske poslove Kantona Sarajevo (KUIP) nedavno je poništila izbor rektora Univerziteta u Sarajevu (UNSA).
Sada je i Ministarstvo za nauku, visoko obrazovanje i mlade Kantona Sarajevo odbilo žalbu Univerziteta u Sarajevu na Rješenje Kantonalne uprave za inspekcijske poslove.
Javni konkurs
Također, naređuje se Univerzitetu u Sarajevu da poništi Javni konkurs za izbor rektora objavljen 5. juna 2024. u dnevnim novinama.
Raport je u posjedu rješenja Ministarstva za nauku, visoko obrazovanje i mlade Kantona, kojma je odbijena žalba UNSA i naređeno poništenje izbora Tarika Zaimovića.
Evo šta tačno piše u rješenju.
Ministarstvo za nauku, visoko obrazovanje i mlade Kantona Sarajevo na osnovu člana 237. stav (1) Zakona o upravnom postupku („Službene novine Federacije BiH", br. 2/98, 48/99 i 61/22), rješavajući po žalbi UNIVERZITETA U SARAJEVU na Rješenje Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Inspektorat prosvjetne inspekcije, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 25.09.2024. godine, donosi
RJEŠENJE
1. Odbija se žalba Univerziteta u Sarajevu na Rješenje Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Inspektorat prosvjetne inspekcije, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 25.09.2024. godine kao neosnovana.
2. Potvrđuje se Rješenje Kantonalne uprave za inspekcijske poslove, Inspektorata prosvjetne inspekcije, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 25.09.2024. godine.
Obrazloženje
Kantonalna uprava za inspekcijske poslove - Inspektorat prosvjetne inspekcije izvršio je inspekcijski nadzor na Univerzitetu u Sarajevu na okolnosti izbora rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine.
Rješenjem Kantonalne uprave za inspekcijske poslove - Inspektorat prosvjetne inspekcije Kantona
Sarajevo, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 25.09.2024. godine naređuju se Univerzitetu u Sarajevu sljedeće upravne mjere: Naređuje se Univerzitetu u Sarajevu da poništi Odluku Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03.07.2024. godine, kojim se Tarik Zaimović, redovni profesor Univerziteta u Sarajevu Ekonomskog fakulteta, bira za rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine u vezi sa članom 14. Zakona o visokom obrazovanju („Službene novine Kantona Sarajevo", broj:
36/22) i članom 32. stav (4) Poslovnika o radu Senata Univerziteta u Sarajevu, broj:01-21-22-1/23 od 20.12.2023. godine.
Naređuje se Univerzitetu u Sarajevu da poništi Javni konkurs za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, objavljen 05.06.2024. godine u Dnevnim novinama „Oslobođenje" i „Dnevni avaz" u vezi sa članom 134. stav (2) i (3) Zakona o visokom obrazovanju (,,Službene novine Kantona Sarajevo", broj: 36/22).
Protiv ovog rješenja žalbu je izjavio Univerzitet u Sarajevu zbog povrede pravila postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja te pogrešne primjene materijalnog prava. Postupajući inspektor je, u skladu sa članom 235. Zakona o upravnom postupku, žalbu, zajedno sa cjelokupnim spisom, dostavio na dalje odlučivanje Ministarstvu kao drugostepenom organu, nakon što je, u skladu sa članom 231 Zakona o upravnom postupku istu ocijenio kao dopuštenu, blagovremena i iziavljivanusa članom 231. Zakona o uprav nom postupku istu ocijenio kao dopuštenu. blagovremena i izjavljenu od ovlaštenog lica.
U obrazloženju žalbe žalitelj navodi sljedeće:
Pobijanim Rješenjem Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Kantona Sarajevo, Inspektorata prosvjetne inspekcije, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 25. 09. 2024. godine (dalje u tekstu: Rješenje) nareduje se Univerzitetu u Sarajevu da poništi Odluku Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03. 07. 2024. godine, kojim se dr. Tarik Zaimovic, redovni profesor Univerziteta u Sarajevu Ekonomskog fakulteta, bira za rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine u vezi sa članom 14. Zakona o visokom obrazovanju (,,Sluzbene novine Kantona Sarajevo", broj 36/22) i članom 32. stav (4) Poslovnika o radu Senata Univerziteta u Sarajevu, broj: 01-21-22-1/23 od 20.12.2023. godine i da poništi Javni konkurs za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine, objavljen 05. 06. 2024. godine u dnevnim novinama „Oslobođenje" i „Dnevni avaz" u vezi sa članom 134. stav (2) i (3) Zakona o visokom obrazovanju („Službene novine Kantona Sarajevo", broj 36/22).
Univerzitet u Sarajevu ističe prigovor stvarne nadležnosti budući da prosvjetni inspektor nije proveo inspekcijski nadzor na Univerzitetu u Sarajevu u skladu sa zakonskim ovlaštenjima koja ima inspektor. Naime, prvostepeni organ je donošenjem pobijanog Rješenja izašao izvan okvira djelovanja koje je propisano odredbama člana 156. Zakona o visokom obrazovanju Kantona Sarajevo (,,Službene novine Kantona Sarajevo" broj: 36/22)- (dalje u tekstu: ZVO) na način da nadležna inspekcija za oblast obrazovanja vrši nadzor nad poslovima u kojima visokoškolska ustanova izdaje javne isprave, u skladu sa zakonom. Prvostepeni organ u pobijanom Rješenju nigdje ne navodi da se nadzor obavlja nad poslovima u kojima Univerzitet u Sarajevu izdaje javne isprave (npr. diplome, dodatak diplomi, uvjerenja rješenje o priznavanju visokoškolske kvalifikacije). Prema tome, djelovanje prvostepenog organa u konkretnom slučaju, odnosno naređenje Univerzitetu u Sarajevu da poništi odluku o izboru rukovodnog tijela Univerziteta u Sarajevu i javni konkurs za izbor rukovodnog tijela Univerziteta u Sarajevu, a koji po pravnoj prirodi akata ne predstavljaju javne isprave koje izdaje visokoškolska ustanova, nije utemeljeno u utvrđenim ovlaštenjima prvostepenog organa u skladu sa naprijed navedenom odredbom ZVO. Navedeno se potvrđuje i u drugom predmetu i to drugostepenom Rješenju Ministarstva za nauku visoko obrazovanje i mlade Kantona Sarajevo od 14. 05. 2024. godine po žalbi Univerziteta u Sarajevu- Ekonomskog fakulteta, a u vezi sa provođenjem procedure izbora dekana Univerziteta u Sarajevu - Ekonomskog, fakulteta.
U postupku koji je prethodio donošenju pobijanog Rješenja prvostepeni organ je neovlašteno i
samovoljno, protivno članu 20. Zakona o upravnom postupku FBiH (dalje u tekstu: ZUP), preuzeo poslove upravnog nadzora iz nadležnosti Ministarstva, te protivno clanu 17. Zakona o organizaciji organa uprave u Federaciji BiH („Službene novine Kantona Sarajevo", broj 35/05), članu 155. stav (1) ZVO, a vezi sa članom 261. stav (1) ZUP nezakonito vršio upravni nadzor (kontrolu) zakonitosti. Odredbe člana 20. ZUP glase:,, (1) Nijedan organ ne može preuzeti određenu upravnu stvar iz nadležnosti drugog organa i sam je riješiti, osim ako je to zakonom predviđeno i pod uvjetima propisanim tim zakonom ".
Osim toga, odredbama člana 15. stav (2) tač. 2. i 3. Zakona o organizaciji organa uprave u FBiH propisano je da upravni nadzor obuhvata: „2. nadzor nad zakonitošću upravnih i drugih akata koja
donose pravna lica s javnim ovlaštenjima i 3. inspekcijski nadzor." Članom 17. Zakona o organizaciji organa uprave u FBiH propisano je da nadzor nad zakonitošću upravnih i drugih akata vrše organi uprave, a članom 18. citiranog Zakona da inspekcijski nadzor vrše inspekcijske uprave. Konačno članom 154. ovog Zakona o organizaciji organa uprave u FBiH propisano je da su kanton, općina i grad dužni svoje propise o upravi uskladiti sa odredbama ovog Zakona u roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog Zakona.
Član 158. ZVO, a u vezi s članom 22. Zakona o inspekcijama Kantona Sarajevo reguliše ovlaštenja inspektora u granicama stvane nadležnosti, a ne njegovu stvarnu nadleznost, jer je stvarna nadležnost prosvjetne inspekcije propisana članom 156. ZVO. Inspekcijski nadzor podrazumijeva kontrole provođenja i primjene (poštivanja) zakona i drugog propisa radi sprečavanja činjenja prekršaja kojima se povređuje zakon, a ne kontrolu zakonitosti upravnih i drugih akata, jer se kontrola istih vrši prema pravilima ZUP i osigurana je na drugi, naprijed navedeni, način.
Iz navedenih razloga, neosnovano je pozivanje prvostepenog organa na odredbe člana 67. Zakona o inspekcijama Kantona Sarajevo („Službene novine Kantona Sarajevo", broj 2/17 i 37/21) i odredbe člana 158. ZVO, jer odredbe člana 67. Zakona o inspekcijama Kantona Sarajevo regulišu generalno upravne mjere u inspekcijskom nadzoru, s tim da su članom 70. 71., 71 (a), 76 i 77. ovog Zakona propisane dvije vrste upravnih mjera koje mogu izreći inspektori i to: upravna mjera zabrane rada i upravna mjera oduzimanja, uništavanja i stavljanje robe iii predmeta prekršaja van prometa. Dok je prema članu 157. stav (2) ZVO prosvjetni inspektor ovlašten izreći jedino upravnu mjeru: zabrana visokoškolskoj ustanovi upisa novih studenata, kada su za to ispunjeni zakonom određeni uslovi.
Također, odredbama člana 42. i 43. Uredbe sa zakonskom snagom o ustanovama („Službeni list RBiH", br. 6/92, 8/93, 13/94) kojim se utvrđuje da nadzor nad zakonitosti rada ustanove vrši nadležni organ uprave na čijem je području sjedište, ako zakonom nije drugačije određeno i da u vršenju nadzora nad zakonitosti rada nadležni organ uprave ima pravo i dužnost da obustavi od izvršenja opšti akt ustanove za koji smatra da je u nesaglasnosti sa ustavom iii u suprotnosti sa zakonom, a ne pojedinačni akt ustanove.
Nadalje, pozivanje prvostepenog organa na član 4. Zakona o prosvjetnoj inspekciji („Službene novine Kantona Sarajevo" broj: 9/00) prilikom donošenja pobijanog Rješenja u pogledu nadležnosti istog nije utemeljeno. Naime, odredbe navedenog člana glase:,, U vršenju poslova inspekcijskog nadzora kantonalni prosvjetni inspektor je ovlašćen naročito da: 1. naredi odgojno-obrazovnoj ustanovi primjenu zakona, drugih propisa i općih akata donesenih na osnovu zakona; 2. zabrani izvršenje nezakonitih odluka; 3. naredi otklanjanje nedostataka prouzrokovanih povredom zakona, drugih propisa i općih akata donesenih na osnovu zakona, odnosno primjenom nezakonitih mjera; 4. privremeno obustavi rad odgojno-obrazovne ustanove u skladu sa zakonom. ". Međutim, ove mjere odnose se na poslove iz nadležnosti prosvjetne inspekcije, ali se ne mogu proširivati na poslove organa uprave u vršenju upravnog nadzora nad zakonitošću određenog akta. S tim u vezi, prilikom vršenja samog nadzora u konkretnom predmetu, a i u preambuli iz koje proizilazi pravni osnov za donošenje pobijanog Rješenja prvostepeni organ se nigdje ne poziva na odredbe člana 156. ZVO, kao lex specialis propisa za oblast visokog obrazovanja, jer je prvostepeni organ svjestan da izlazi izvan okvira svoje stvarne nadležnosti. Čak šta više prvostepeni organ prilikom donošenja pobijanog Rješenja se poziva selektivno samo na pojedine odredbe ZVO odnosno odredbe člana 158. ZVO, koje se ticu ovlaštenja inspekcije, što nije ni sporno ali pod uslovom da su ta ovlaštenja u vezi sa članom 156. ZVO. Ne može se prilikom donošenja pobijanog Rješenja prvostepeni organ pozivati samo na odredbe koje njemu „odgovaraju" i njih primjenjivati, a „zaobići" primjenu odredbi koje mu zapravo i daju pravni okvir djelovanja, odnosno čine njegovu stvarnu nadležnost. Za Univerzitet u Sarajevu nije sporna ni dosljedna primjena odredbe člana 4. Zakona o prosvjetnoj inspekciji, ali uz poštivanje odredbe člana 156. ZVO, koja suštinski utvrđuje nadležnost inspekcije u odnosu na visokoškolske ustanove u Kantonu Sarajevo.
Pobijanim Rješenjem prvostepeni organ je propustio navesti nadležno tijelo visokoškolske ustanove za provođenje upravne mjera.
S tim u vezi, Kantonalni sud u Sarajevu jasno je zauzeo stav da rektor nema nadzornu funkciju u pogledu senata, radi čega nije ovlašten da stavlja van snage (poništava ili ukida) akte Senata. Iz obrazloženja pobijanog Rješenja proizilazi da je prvostepeni organ izvršio nadzor nad zakonitošću rada Univerziteta u Sarajevu, iako to ovlaštenje ima samo Ministarstvo, čime je prvostepeni organ u konkretnom slučaju povrijedio odredbe o stvarnoj nadležnosti, odnosno postupio suprotno članu 155. i 156. ZVO. Budući da je isključivo Ministarstvo ovlašteno obustaviti izvršenje nezakonitih odluka. postupaka i radnji visokoškolskih ustanova u Kantonu Sarajevu, te narediti otklanjanje utvrđenih nedostataka. Dakle, stvarna nadležnost prvostepenog organa u vezi primjene, odnosno poštivanja ZVO ograničena je na poslove u kojima Univerzitet u Sarajevu izdaje javne isprave, utvrđuje činjenice o ispunjenosti uvjete za rad visokoškolske ustanove i na inspekcijsku kontrolu poštivanja ZVO, tj. kontrolu činjenja prekršaja kojim se povređuje ZVO i nema stvarnu nadležnost u vezi kontrole zakonitosti upravnih i drugih akata koje donese tijela visokoškolske ustanove.
Prema tome, u konkretnom slučaju prvostepeni organ je izvan stvarne nadležnosti prosvjetne
inspekcije kontrolisao zakonitost Odluke Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru rektora Univerzitetau Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03. 07. 2024. godine u odnosu na okolnosti glasanja prilikom sjednice za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine i izrekao upravnu mjeru koja nije propisana ZVO, iz čega nedvojbeno proizilazi daje prvostepeni organ ovakvim postupanjem izašao izvan okvira svoje nadležnosti i istu nije mogao ni izreći.
Na kraju se ističe se da prvostepeni organ prilikom vršenja inspekcijskog nadzora na Univerzitetu u Sarajevu nije kontrolisao sadržaj Javnog konkursa za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine, odnosno da predmetom inspekcijskog nadzora u skladu sa Zapisnikom o inspekcijskom nadzoru Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Kantona Sarajevo, Inspektorata prosvjetne inspekcije, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 02. 09. 2024. godine nisu bile okolnosti koje se odnose na vršenje kontrole i nadzora u odnosu na sadržaj i ispravnost Javnog konkursa, a da je prvostepeni organ u pobijanom Rješenju izrekao upravnu mjeru koja se odnosi i na Javni konkurs.
Pobijajući prvostepeno Rješenje zbog pogrešno utvrđnog činjeničnog stanja, Univerzitet u Sarajevu najprije osporava zaključak prvostepenog organa da je tekst Javnog konkursa za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine sadržavao nepravilnosti.
Naime, u cijelosti je pogrešno izveden zaključak da je tekst Javnog konkursa pored stava (2) člana
134. ZVO trebao sadržavati i stav (3) citiranog člana. Imajući u vidu naglašenu ulogu i angažman akademskog osoblja nakon izbora u trajno zvanje redovnog profesora, odredbom člana 134. stavom (2) ZVO utvrđeno je da redovni profesor u naučno-nastavnom zvanju koji u ciklusima od sedam godina nije objavio tri naučna rada u publikacijama u relevantnim naučnim bazama ili jednu knjigu ili bio rukovodilac projekta, kao i demonstrirao izuzetnu sposobnost i doprinos iz člana 112. stav (3) tač. b) i c) ovog zakona, ne može biti na rukovodećim pozicijama. Dok je odredbom istog člana stavom (3) utvrđeno da redovni profesor u umjetničko-nastavnom zvanju ima obavezu da u ciklusima od sedam godina realizuje javno predstavljene oblike umjetničkog stvaralaštva koji znatno doprinose razvoju kulture i umjetnosti iii podizanje umjetničkog kadra i uspjesi postignuti za vrijeme mentorstva (solistički angažmani, uspjesi na natjecanjima isl.), što se preciznije uređuje statutom visokoškolske ustanove. Dakle, ZVO ne ograničava redovnog profesora u umjetničkom-nastavnom zvanju u pogledu mogućnosti obavljanja rukovodećih pozicija na visokoškolskoj ustanovi, ali ga obavezuje na angažman nakon izbora u trajno zvanje. Navedeno se po prirodi stvari ogleda i u razlikovanju između naučno-nastavnog i umjetničko- nastavnog rada i načina na koji se manifestuje ovaj doprinos.
Nadalje, Statut Univerziteta u Sarajevu članom 229. bliže regulira angažman redovnog profesora nakon izbora u trajno zvanje na način da je članica obavezna vršiti evaluaciju rezultata rada redovnog profesora u nastavi i naučnoistrazivačkom i umjetničkoistraživačkom radu u ciklusima od sedam godina od datuma stupanja na snagu ovog Statuta, uzimajući u obzir rezultate od posljednje evaluacije, odnosno iz perioda prije stupanja na snagu ovog Statuta. Oslanjajući se na odredbe Statuta Univerziteta u Sarajevu potpuno je nespoma činjenica da članica uzima rezultate od posljednje evaluacije iz perioda prije stupanja na snagu Statuta Univerziteta u Sarajevu, kao i da su članice bile u obavezi proces evaluacije rezultata rada redovnog profesora u nastavi i naučnoistraživačkom radu.
i 156. ZVO. Budući da je isključivo Ministarstvo ovlašteno obustaviti izvršenje nezakonitih odluka. postupaka i radnji visokoškolskih ustanova u Kantonu Sarajevu, te narediti otklanjanje utvrđenih nedostataka. Dakle, stvarna nadležnost prvostepenog organa u vezi primjene, odnosno poštivanja ZVO ograničena je na poslove u kojima Univerzitet u Sarajevu izdaje javne isprave, utvrđuje činjenice o ispunjenosti uvjete za rad visokoškolske ustanove i na inspekcijsku kontrolu poštivanja ZVO, tj. kontrolu činjenja prekršaja kojim se povređuje ZVO i nema stvarnu nadležnost u vezi kontrole zakonitosti upravnih i drugih akata koje donese tijela visokoškolske ustanove.
Prema tome, u konkretnom slučaju prvostepeni organ je izvan stvarne nadležnosti prosvjetne inspekcije kontrolisao zakonitost Odluke Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru rektora Univerzitetau Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03. 07. 2024. godine uodnosu na okolnosti glasanja prilikom sjednice za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine i izrekao upravnu mjeru koja nije propisana ZVO, iz čega nedvojbenoproizilazi daje prvostepeni organ ovakvim postupanjem izašao izvan okvira svoje nadležnosti i istunije mogao ni izreći.
Na kraju se ističe se da prvostepeni organ prilikom vršenja inspekcijskog nadzora na Univerzitetu u Sarajevu nije kontrolisao sadržaj Javnog konkursa za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine, odnosno da predmetom inspekcijskog nadzora u skladu sa Zapisnikom o inspekcijskom nadzoru Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Kantona Sarajevo, Inspektorata prosvjetne inspekcije, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 02. 09. 2024. godine nisu bile okolnosti koje se odnose na vršenje kontrole i nadzora u odnosu na sadržaj i ispravnost Javnog konkursa, a da je prvostepeni organ u pobijanom Rješenju izrekao upravnu mjeru koja se odnosi i na Javni konkurs.
Pobijajući prvostepeno Rješenje zbog pogrešno utvrđnog činjeničnog stanja, Univerzitet u Sarajevu najprije osporava zaključak prvostepenog organa da je tekst Javnog konkursa za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine sadržavao nepravilnosti.
Naime, u cijelosti je pogrešno izveden zaključak da je tekst Javnog konkursa pored stava (2) članai 156. ZVO. Budući da je isključivo Ministarstvo ovlašteno obustaviti izvršenje nezakonitih odluka. postupaka i radnji visokoškolskih ustanova u Kantonu Sarajevu, te narediti otklanjanje utvrđenih nedostataka. Dakle, stvarna nadležnost prvostepenog organa u vezi primjene, odnosno poštivanja ZVO ograničena je na poslove u kojima Univerzitet u Sarajevu izdaje javne isprave, utvrđuje činjenice o ispunjenosti uvjete za rad visokoškolske ustanove i na inspekcijsku kontrolu poštivanja ZVO, tj. kontrolu činjenja prekršaja kojim se povređuje ZVO i nema stvarnu nadležnost u vezi kontrole zakonitosti upravnih i drugih akata koje donese tijela visokoškolske ustanove.
Prema tome, u konkretnom slučaju prvostepeni organ je izvan stvarne nadležnosti prosvjetneinspekcije kontrolisao zakonitost Odluke Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03. 07. 2024. godine u odnosu na okolnosti glasanja prilikom sjednice za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni
period 2024-2028. godine i izrekao upravnu mjeru koja nije propisana ZVO, iz čega nedvojbeno proizilazi daje prvostepeni organ ovakvim postupanjem izašao izvan okvira svoje nadležnosti i istu nije mogao ni izreći.
Na kraju se ističe se da prvostepeni organ prilikom vršenja inspekcijskog nadzora na Univerzitetu u Sarajevu nije kontrolisao sadržaj Javnog konkursa za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine, odnosno da predmetom inspekcijskog nadzora u skladu sa Zapisnikom o inspekcijskom nadzoru Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Kantona Sarajevo, Inspektorata prosvjetne inspekcije, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 02. 09. 2024. godine nisu bile okolnosti koje se odnose na vršenje kontrole i nadzora u odnosu na sadržaj i ispravnost Javnog konkursa, a da je prvostepeni organ u pobijanom Rješenju izrekao upravnu mjeru koja se odnosi i na Javni konkurs.
Pobijajući prvostepeno Rješenje zbog pogrešno utvrđnog činjeničnog stanja, Univerzitet u Sarajevu najprije osporava zaključak prvostepenog organa da je tekst Javnog konkursa za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine sadržavao nepravilnosti.
Naime, u cijelosti je pogrešno izveden zaključak da je tekst Javnog konkursa pored stava (2) člana
134. ZVO trebao sadržavati i stav (3) citiranog člana. Imajući u vidu naglašenu ulogu i angažman akademskog osoblja nakon izbora u trajno zvanje redovnog profesora, odredbom člana 134. stavom (2) ZVO utvrđeno je da redovni profesor u naučno-nastavnom zvanju koji u ciklusima od sedam godina nije objavio tri naučna rada u publikacijama u relevantnim naučnim bazama ili jednu knjigu ili bio rukovodilac projekta, kao i demonstrirao izuzetnu sposobnost i doprinos iz člana 112. stav (3) tač. b) i c) ovog zakona, ne može biti na rukovodećim pozicijama. Dok je odredbom istog člana stavom (3) utvrđeno da redovni profesor u umjetničko-nastavnom zvanju ima obavezu da u ciklusima od sedam godina realizuje javno predstavljene oblike umjetničkog stvaralaštva koji znatno doprinose razvoju kulture i umjetnosti iii podizanje umjetničkog kadra i uspjesi postignuti za vrijeme mentorstva (solistički angažmani, uspjesi na natjecanjima isl.), što se preciznije uređuje statutom visokoškolske ustanove. Dakle, ZVO ne ograničava redovnog profesora u umjetničkom-nastavnom zvanju u pogledu mogućnosti obavljanja rukovodećih pozicija na visokoškolskoj ustanovi, ali ga obavezuje na angažman nakon izbora u trajno zvanje. Navedeno se po prirodi stvari ogleda i u razlikovanju između naučno-nastavnog i umjetničko- nastavnog rada i načina na koji se manifestuje ovaj doprinos.
Nadalje, Statut Univerziteta u Sarajevu članom 229. bliže regulira angažman redovnog profesora nakon izbora u trajno zvanje na način da je članica obavezna vršiti evaluaciju rezultata rada redovnog
nadzora provedenog na Univerzitetu u Sarajevu od strane prvostepenog organa izvršenog dana 02. 09. 2024. godine nisu bile okolnosti koje se odnose na sadržaj i ispravnost Javnog konkursa, na temelju čega prvostepeni organ nije ni mogao zasnovati izrečenu mjeru i izvan postavljenog predmeta nadzora narediti istovremeno i poništenje Javnog konkursa.
Nema diskriminacije
Nadalje, prvostepeni organ je pravilno utvrdio da je prof. dr. Tarik Zaimović član Senat Univerziteta u Sarajevu i da je prema odredbama člana 60. ZVO i odredbama člana 63. Statuta Univerziteta u Sarajevu, kao član Senata Univerziteta u Sarajevu mogao glasati za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu, ali na osnovu navedene činjenice je izveo pogrešan zaključak da je time prof. dr Almira Hadžović-Džuvo dovedena u neravnopravan (diskriminirajući) položaj.
S tim u vezi ističe se da je potpuno neosnovano utvrđivanje postojanja elemenata diskriminacije od strane prvostepenog organa, budući da isti nije ni nadležan da preispituje postojanje elementa diskriminacije po bilo kojem osnovu. Prvostepeni organ nije ovlašten da stiti lična prava pojedinaca, odnosno da poduzima bilo kakve radnje bez pristanka lica koje je dovedeno ili je bilo ili bi moglo biti dovedeno u nepovoljniji položaj za razliku od nekog drugog lica ili grupe lica u sličnim situacijama. Naime, lice koje smatra daje diskriminirano moze tražiti zaštitu svojih prava putem postojećih sudskih i upravnih postupaka u skladu posebnim propisima na nivou Bosne i Hercegovine kojim se regulira zabrana diskriminacije. Konkretnije, Odluka Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03.07.2024. godine je konačna i pravosnažna, i istu je imenovana kandidatkinja koja je učestvovala u Javnom konkursu mogla osporavati u sudskom postupku u zakonom utvrđenom roku. Imajući u vidu da imenovana u ostavljenom roku nije osporila navedenu Odluku Senata Univerziteta u Sarajevu ista je postala pravosnažna i izvršna i time je imenovana priznala zakonitost samog postupka i donesene Odluke, uključujući i činjenicu da u postupku izbora rektora Univerziteta u Sarajevu nije stavljena u neravnopravan položaj u odnosu na prof. dr. Tarika Zaimovića.
Članom 14. ZVO kojim se regulira ravnopravnost i zabrana diskriminacije, kao jedan od osnovnih principa visokog obrazovanja, propisano je da u obavljanju svoje djelatnosti visokoškolske ustanove osiguravaju zaštitu i promicanje jednakosti bez diskriminacije po bilo kojoj stvarnoj ili pretpostavljenoj osnovi (zaštićenom svojstvu). Stavom (3) ovog člana propisano je da se diskriminacijom smatra svako različito postupanje ukoliko nema razumno i objektivno opravdanje, odnosno ukoliko ne slijedi zakoniti cilj ili ako nema razumnog odnosa proporcionalnosti između upotrijebljenih sredstava i cilja koji se želi postići. Tako je Ustavom Bosne i Hercegovine propisano da nijednim amandmanom na ovaj Ustav ne može se eliminisati, niti umanjiti bilo koje od prava i sloboda iz člana II Ustava - Ljudska prava i osnovne slobode, niti izmijeniti ova odredba. Imajući u vidu da je pravo glasa članovima Senata Univerziteta u Sarajevu utvrđeno ZVO i Statutom Univerziteta u Sarajevu i da prorektori čine članove Senata Univerziteta u Sarajevu, prvostepeni organ je pogrešno izveo zaključak da prof. dr. Tarik Zaimović nije mogao koristiti glasačko pravo koje mu pripada kao prorektoru Univerziteta u Sarajevu. Drugim riječima, ukoliko bi se onemogućilo glasanje prof. dr. Tariku Zaimoviću, kao članu Senata Univerziteta u Sarajevu time bi isti bio doveden u neravnopravan (diskriminirajući) položaj u odnosu na druge članove Senata Univerziteta u Sarajevu, odnosno bilo bi mu uskraćeno zakonom utvrđeno pravo glasa. Posebno ističemo da se radi o izboru u kojem se glasanje provodi tajnim putem i da je u konkretnom slučaju u oba kruga provedenog glasanja bio određeni broj i nevažećih listića. Dakle, na koji način je određeni član Senata Univerziteta u Sarajevu, pa tako i prof. dr. Tarik Zaimović, glasao ne može biti poznato jer se radi o tajnom glasanju.
Iako se naprijed ističe nenadležnost prvostepenog organa da preispituje postojanje diskriminacije, u nastavku se naznačavaju i sljedeće relevantne činjenice i to da je u skladu sa Procedurom provođenja glasanja za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine broj: 01-12- 6/24 od 03. 07. 2024.
i 156. ZVO. Budući da je isključivo Ministarstvo ovlašteno obustaviti izvršenje nezakonitih odluka. postupaka i radnji visokoškolskih ustanova u Kantonu Sarajevu, te narediti otklanjanje utvrđenih nedostataka. Dakle, stvarna nadležnost prvostepenog organa u vezi primjene, odnosno poštivanja ZVO ograničena je na poslove u kojima Univerzitet u Sarajevu izdaje javne isprave, utvrđuje činjenice o ispunjenosti uvjete za rad visokoškolske ustanove i na inspekcijsku kontrolu poštivanja ZVO, tj. kontrolu činjenja prekršaja kojim se povređuje ZVO i nema stvarnu nadležnost u vezi kontrole zakonitosti upravnih i drugih akata koje donese tijela visokoškolske ustanove.
Prema tome, u konkretnom slučaju prvostepeni organ je izvan stvarne nadležnosti prosvjetne inspekcije kontrolisao zakonitost Odluke Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03. 07. 2024. godine u
odnosu na okolnosti glasanja prilikom sjednice za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine i izrekao upravnu mjeru koja nije propisana ZVO, iz čega nedvojbenoproizilazi daje prvostepeni organ ovakvim postupanjem izašao izvan okvira svoje nadležnosti i istu nije mogao ni izreći.
Na kraju se ističe se da prvostepeni organ prilikom vršenja inspekcijskog nadzora na Univerzitetu u Sarajevu nije kontrolisao sadržaj Javnog konkursa za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine, odnosno da predmetom inspekcijskog nadzora u skladu sa Zapisnikom o inspekcijskom nadzoru Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Kantona Sarajevo, Inspektorata prosvjetne inspekcije, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 02. 09. 2024. godine nisu bile okolnosti koje se odnose na vršenje kontrole i nadzora u odnosu na sadržaj i ispravnost Javnog konkursa, a da je prvostepeni organ u pobijanom Rješenju izrekao upravnu mjeru koja se odnosi i na Javni konkurs.
Pobijajući prvostepeno Rješenje zbog pogrešno utvrđnog činjeničnog stanja, Univerzitet u Sarajevu najprije osporava zaključak prvostepenog organa da je tekst Javnog konkursa za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine sadržavao nepravilnosti.
Naime, u cijelosti je pogrešno izveden zaključak da je tekst Javnog konkursa pored stava (2) člana
134. ZVO trebao sadržavati i stav (3) citiranog člana. Imajući u vidu naglašenu ulogu i angažman akademskog osoblja nakon izbora u trajno zvanje redovnog profesora, odredbom člana 134. stavom (2) ZVO utvrđeno je da redovni profesor u naučno-nastavnom zvanju koji u ciklusima od sedam godina nije objavio tri naučna rada u publikacijama u relevantnim naučnim bazama ili jednu knjigu ili bio rukovodilac projekta, kao i demonstrirao izuzetnu sposobnost i doprinos iz člana 112. stav (3) tač. b) i c) ovog zakona, ne može biti na rukovodećim pozicijama. Dok je odredbom istog člana stavom (3) utvrđeno da redovni profesor u umjetničko-nastavnom zvanju ima obavezu da u ciklusima od sedam godina realizuje javno predstavljene oblike umjetničkog stvaralaštva koji znatno doprinose razvoju kulture i umjetnosti iii podizanje umjetničkog kadra i uspjesi postignuti za vrijeme mentorstva (solistički angažmani, uspjesi na natjecanjima isl.), što se preciznije uređuje statutom visokoškolske ustanove. Dakle, ZVO ne ograničava redovnog profesora u umjetničkom-nastavnom zvanju u pogledu mogućnosti obavljanja rukovodećih pozicija na visokoškolskoj ustanovi, ali ga obavezuje na angažman nakon izbora u trajno zvanje. Navedeno se po prirodi stvari ogleda i u razlikovanju između naučno-nastavnog i umjetničko- nastavnog rada i načina na koji se manifestuje ovaj doprinos.
Nadalje, Statut Univerziteta u Sarajevu članom 229. bliže regulira angažman redovnog profesora nakon izbora u trajno zvanje na način da je članica obavezna vršiti evaluaciju rezultata rada redovnog
Nadalje, prvostepeni organ je pravilno utvrdio da je prof. dr. Tarik Zaimović član Senat Univerziteta u Sarajevu i da je prema odredbama člana 60. ZVO i odredbama člana 63. Statuta Univerziteta u Sarajevu, kao član Senata Univerziteta u Sarajevu mogao glasati za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu, ali na osnovu navedene činjenice je izveo pogrešan zaključak da je time prof. dr Almira Hadžović-Džuvo dovedena u neravnopravan (diskriminirajući) položaj.
Sve jasno
Cijeneći navedeno. Univerzitet u Sarajevu u cijelosti osporava zaključak prvostepenog organa da prof. dr. Tarik Zaimović nije mogao koristiti Zakonom utvrđeno glasačko pravo koje mu kao prorektoru Univerzitetu u Sarajevu pripada i da je na taj način drugi kandidat koji je učestvovao na Javnom konkursu doveden u neravnopravan položaj.
Nadalje, prvostepeni organ je pogrešno ocijenio da je u skladu sa članom 32. stav (4) Poslovnika o radu Senata Univerziteta u Sarajevu, broj: 01-21-22-1/23 od 20. 12. 2023. godine sa pripadajućom izmjenom i dopunom, broj: 01-11-7-1/24 od 26. 06. 2024. godine, isključivo moguće lično glasanje senatora, odnosno da nije dozvoljeno glasanje putem ovlaštenja, kao što je to bio slučaj na izbornoj sjednici Senata Univerziteta u Sarajevu.
Odredbom člana 32. Poslovnika o radu Senata Univerziteta u Sarajevu u dijelu IV koji regulira način glasanja, utvrđuje se da se tajno glasanje provodi na način i pod uvjetima utvrđenim Zakonom i kada to Senat Univerziteta u Sarajevu odluči svojom odlukom na sjednici. U preostalim odredbama ovog člana Poslovnika utvrđena je isključivo procedura u kojoj se provodi tajno glasanje. Dakle, ovim članom Poslovnika se ne ograničavaju prava i dužnosti članova Senata Univerziteta u Sarajevu, niti se općim aktima kojim se uređuje način i organizacija rada određenog tijela mogu ograničavati prava i dužnosti utvrđena zakonom. Nasuprot tome, vezujući za odredbe ZVO i Statuta Univerziteta u Sarajevu prava i dužnosti članova Senata Univerziteta u Sarajevu bliže se uređuju u dijelu II ovog Poslovnika, konkretnije odredbom člana 7. stav (4) Poslovnika utvrđeno je da u slučaju spriječenosti da prisustvuje zakazanoj sjednici, po pisanom ovlaštenju senatora, članicu može predstavljati član akademskog/naučnoistraživačkog osoblja u zvanju redovnog ili vanrednog profesora/naučnog savjetnika ili višeg naučnog saradnika, a u slučaju spriječenosti studenata predstavnik iz reda studenata. Dakle, potpuno je nesporna činjenica u pogledu djelovanja prenosa ovlaštenja na druga lica i njihovo pravo na punopravno odlučivanje u okviru sjednica Senata Univerziteta u Sarajevu, bez obzira o kojoj vrsti sjednice se radi, odnosno bez obzira da li se provodi javno ili tajno glasanje.
ZVO članom 60. stav (3) utvrđuje da senat univerziteta čine rektor, prorektori, senatori, te predstavnici studenata, što se preciznije uređuje statutom. S tim u vezi, članom 162. ZVO se utvrđuje sastav Univerziteta u Sarajevu koji čini 31 članica Univerziteta, dok je stavom (2) ovog člana propisano da su sve članice Univerziteta ravnopravne i zastupljene u Senatu Univerziteta.
Slijedom navedenog, Statut Univerziteta u Sarajevu članom 63. utvrduje sastav Senata, pri čemu isti čine: a) rektor, b) prorektori, c) dekani/direktori članica, teoloških fakulteta, pridruženih članica, Statut Univerziteta u Sarajevu d) sedam predstavnika studenata, vodeći računa o zastupljenosti svake grupacije nauka i umjetnosti i ciklusa studija. Stavom (3) ovog člana Statuta propisano je da u slučaju odsustva lica navedenih pod tačkom c) po ovlaštenju dekana odnosno direktora, članicu može predstavljati član akademskog osoblja u zvanju vanrednog iii redovnog profesora fakulteta, akademije, pridružene članice te, u slučaju instituta kao članice, član naučnoistraživačkog osoblja u zvanju višeg naučnog saradnika ili naučnog savjetnika.
S druge strane, članom 7. Statuta kojim se regulira zastupanje i predstavljanje Univerziteta i članica, stavovima (3) i (4) propisano je da članicu u sastavu Univerziteta zastupa i predstavlja dekan/direktor u skladu sa ZVO, Statutom Univerziteta i zaključenim ugovorom o reguliranju međusobnih prava i obaveza Univerziteta i članica, a u slučaju odsutnosti iii spriječenosti, dekana zamjenjuje jedan od prodekana sa svim pravima i obavezama dekana, a direktora lice koje ima naučno zvanje sa svim pravima i obavezama direktora.
Senata Univerzneta u Sarajevu se u postupcima tajnog glasanja obezbjeđuje da članovi, odnosno ovlašteni članovi Senata koji učestvuju u radu sjednice prisustvuju sjednici i neposredno na istoj pristupaju izjašnjavanju, a ne na drugi posredan način (npr. putem kovertiranih glasova - glasanje u odsustvu).
U konačnici, osporavajući pobijano Rješenje prvostepenog organa ističemo da lično glasanje podrazumijeva glasanje lica prisutnih na sjednici Senata u skladu sa odredbom člana 32. stav(4) Poslovnika o radu Senata Univerziteta u Sarajevu. Ukoliko je na sjednici Senata Univerziteta u Sarajevu, na kojoj se provodi tajno glasanje u skladu sa odredbom člana 32. Poslovnika, prisutno lice sa ovlaštenjem u skladu sa članom 7. stav (4) i stav (5) Poslovnika, isto ima sva prava i dužnosti člana Senata i punopravno učestvuje u radu Senata, što podrazumijeva i glasanje na sjednici. Dakle, lica sa ovlaštenjem u radu Senata imaju ista prava i dužnosti bez obzira da li se glasanje na sjednici provodi javim ili tajnim putem. Navedeno je u skladu sa odredbama člana 7. Statuta Univerziteta u Sarajevu, kojim se regulira zastupanje i predstavljanje Univerziteta i članica i odredbama člana 63. Statuta Univerziteta u Sarajevu, kojim se regulira zastupanje i predstavljanje u radu Senata, a u vezi sa odredbama člana 7. Poslovnika kojim se utvrđuju prava i dužnosti rektora i senatora. Ovakvim postupanjem prvostepenog organa i izvođenjem pogrešne ocjene došlo je do povrede člana 44. Poslovnika o radu Senata Univerziteta u Sarajevu kojim je propisano da samo Senat, kao donosila istog može davati tumačenje i mišljenje o provedbi odredbi ovog Poslovnika.
Zaključno izvođenjem ovakve ocjene od strane prvostepenog organa narušava se integritet provedenog tajnog glasanja u skladu sa jednoglasno usvojenom Procedurom provođenja glasanja za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine broj: 01-12-6/24 od 03.07.2024. godine od strane Senata Univerziteta u Sarajevu na izbornoj sjednici i naznačava da je pogrešno stajalište prvostepenog organa da glasanju nisu mogla pristupiti lica sa ovlaštenjem.
Izbor rektora Univerziteta u Sarajevuje osnovno autonomno pravo visokoškolske ustanove koje je zajamčeno međunarodnim propisima, Okvirnim zakonom o visokom obrazovanju u Bosni i Hercegovini, ZVO i Statutom Univerziteta u Sarajevu. Pitanje autonomije univerziteta, osobito u pitanju unutarnjeg funkcioniranja i kadrovske politike, je bitan međunarodni standard u jednom demokratskom društvu i samo razumijevanjem koncepta autonomije, koji je u nekim državama i ustavom zajamčena kategorija, njegovom implementacijom i poštivanjem, može se osigurati funkcioniranje kvalitetnog visokog obrazovanja i slobodnog razvoja naučnoistraživačke djelatnosti. Dakle, autonomija je nužna pretpostavka za postojanje univerziteta, jer univerzitet, kao ustanova koja stvara nave naučne spoznaje, može postojati samo u mjeri u kojoj samostalno uređuje svoju organizaciju i djelovanje. To je ostvarivo samo u slučaju ako je univerzitet organizacijski i funkcionalno neovisno o drugim tijelima koja imaju vlast ili drugu moć da utiču na uređenje organizacije i na djelovanje univerziteta. Univerzitet u skladu sa zakonom ima pravo samostalno odlučivati o svojoj organizaciji i djelovanju, odnosno izboru rukovodnih tijela univerziteta, silom zakonske odredbe u području akademske samouprave (domaine reserve) univerziteta. U odnosu na naznačeno Univerzitet u Sarajevu se poziva na povredu autonomije i ističe da je prvostepeni organ donoseći pobijano Rješenje grubo narušio autonomiju univerziteta u pogledu izbora rektora Univerziteta u Sarajevu i izašao izvan okvira odredbe člana 155. stav (3) ZVO kojom je propisano da se upravni i inspekcijski nadzor provodi na način koji ne narušava autonomiju univerziteta.
Senat Univerziteta u Sarajevu je razmatrajući pobijano Rješenje na 40. vanrednoj odrzanoj 30.09. 2024.godine donio Zaključke kojim je u cilju zaštite institucionalne autonomije i akademske samouprave Univerziteta u Sarajevu istakao da je postupak izbora rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godina proveden u cijelosti u skladu sa ZVO i Statutom Univerziteta u Sarajevu, odnosno da je na temelju navedenog Odluka Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru prof. dr. Tarika Zaimovića za rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03. 07. 2024. godine donesena na zakonit i statutaran način. Istovremeno, Senat Univerziteta u Sarajevu zahtijeva od osnivača, Skupstine i Vlade Kantona Sarajevo, aktivno i 156. ZVO. Budući da je isključivo Ministarstvo ovlašteno obustaviti izvršenje nezakonitih odluka. postupaka i radnji visokoškolskih ustanova u Kantonu Sarajevu, te narediti otklanjanje utvrđenih nedostataka. Dakle, stvarna nadležnost prvostepenog organa u vezi primjene, odnosno poštivanja ZVO ograničena je na poslove u kojima Univerzitet u Sarajevu izdaje javne isprave, utvrđuje činjenice o ispunjenosti uvjete za rad visokoškolske ustanove i na inspekcijsku kontrolu poštivanja ZVO, tj. kontrolu činjenja prekršaja kojim se povređuje ZVO i nema stvarnu nadležnost u vezi kontrole zakonitosti upravnih i drugih akata koje donese tijela visokoškolske ustanove.
Prema tome, u konkretnom slučaju prvostepeni organ je izvan stvarne nadležnosti prosvjetneinspekcije kontrolisao zakonitost Odluke Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru rektora Univerziteta
u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03. 07. 2024. godine u odnosu na okolnosti glasanja prilikom sjednice za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine i izrekao upravnu mjeru koja nije propisana ZVO, iz čega nedvojbenoproizilazi daje prvostepeni organ ovakvim postupanjem izašao izvan okvira svoje nadležnosti i istu nije mogao ni izreći.
Na kraju se ističe se da prvostepeni organ prilikom vršenja inspekcijskog nadzora na Univerzitetu u Sarajevu nije kontrolisao sadržaj Javnog konkursa za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine, odnosno da predmetom inspekcijskog nadzora u skladu sa Zapisnikom o inspekcijskom nadzoru Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Kantona Sarajevo, Inspektorata prosvjetne inspekcije, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 02. 09. 2024. godine nisu bile okolnosti koje se odnose na vršenje kontrole i nadzora u odnosu na sadržaj i ispravnost Javnog konkursa, a da je prvostepeni organ u pobijanom Rješenju izrekao upravnu mjeru koja se odnosi i na Javni konkurs.
Pobijajući prvostepeno Rješenje zbog pogrešno utvrđnog činjeničnog stanja, Univerzitet u Sarajevu najprije osporava zaključak prvostepenog organa da je tekst Javnog konkursa za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu mandatni period 2024-2028. godine sadržavao nepravilnosti.
Naime, u cijelosti je pogrešno izveden zaključak da je tekst Javnog konkursa pored stava (2) člana 134. ZVO trebao sadržavati i stav (3) citiranog člana. Imajući u vidu naglašenu ulogu i angažman akademskog osoblja nakon izbora u trajno zvanje redovnog profesora, odredbom člana 134. stavom (2) ZVO utvrđeno je da redovni profesor u naučno-nastavnom zvanju koji u ciklusima od sedam godina nije objavio tri naučna rada u publikacijama u relevantnim naučnim bazama ili jednu knjigu ili bio rukovodilac projekta, kao i demonstrirao izuzetnu sposobnost i doprinos iz člana 112. stav (3) tač. b) i c) ovog zakona, ne može biti na rukovodećim pozicijama. Dok je odredbom istog člana stavom (3) utvrđeno da redovni profesor u umjetničko-nastavnom zvanju ima obavezu da u ciklusima od sedam godina realizuje javno predstavljene oblike umjetničkog stvaralaštva koji znatno doprinose razvoju kulture i umjetnosti iii podizanje umjetničkog kadra i uspjesi postignuti za vrijeme mentorstva (solistički angažmani, uspjesi na natjecanjima isl.), što se preciznije uređuje statutom visokoškolske ustanove. Dakle, ZVO ne ograničava redovnog profesora u umjetničkom-nastavnom zvanju u pogledu mogućnosti obavljanja rukovodećih pozicija na visokoškolskoj ustanovi, ali ga obavezuje na angažman nakon izbora u trajno zvanje. Navedeno se po prirodi stvari ogleda i u razlikovanju između naučno-nastavnog i umjetničko- nastavnog rada i načina na koji se manifestuje ovaj doprinos.
Nadalje, Statut Univerziteta u Sarajevu članom 229. bliže regulira angažman redovnog profesora nakon izbora u trajno zvanje na način da je članica obavezna vršiti evaluaciju rezultata rada redovnog rada. Nadalje, prvostepeni organ je pravilno utvrdio da je prof. dr. Tarik Zaimović član Senat Univerziteta u Sarajevu i da je prema odredbama člana 60. ZVO i odredbama člana 63. Statuta Univerziteta u Sarajevu, kao član Senata Univerziteta u Sarajevu mogao glasati za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu, ali na osnovu navedene činjenice je izveo pogrešan zaključak da je time prof. dr Almira Hadžović-Džuvo dovedena u neravnopravan (diskriminirajući) položaj.
S tim u vezi ističe se da je potpuno neosnovano utvrđivanje postojanja elemenata diskriminacije od strane prvostepenog organa, budući da isti nije ni nadležan da preispituje postojanje elementa diskriminacije po bilo kojem osnovu. Prvostepeni organ nije ovlašten da stiti lična prava pojedinaca, odnosno da poduzima bilo kakve radnje bez pristanka lica koje je dovedeno ili je bilo ili bi moglo biti dovedeno u nepovoljniji položaj za razliku od nekog drugog lica ili grupe lica u sličnim situacijama. Naime, lice koje smatra daje diskriminirano moze tražiti zaštitu svojih prava putem postojećih sudskih i upravnih postupaka u skladu posebnim propisima na nivou Bosne i Hercegovine kojim se regulira zabrana diskriminacije. Konkretnije, Odluka Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03.07.2024. godine je konačna i pravosnažna, i istu je imenovana kandidatkinja koja je učestvovala u Javnom konkursu mogla osporavati u sudskom postupku u zakonom utvrđenom roku. Imajući u vidu da imenovana u ostavljenom roku nije osporila navedenu Odluku Senata Univerziteta u Sarajevu ista je postala pravosnažna i izvršna i time je imenovana priznala zakonitost samog postupka i donesene Odluke, uključujući i činjenicu da u postupku izbora rektora Univerziteta u Sarajevu nije stavljena u neravnopravan položaj u odnosu na prof. dr. Tarika Zaimovića. Članom 14. ZVO kojim se regulira ravnopravnost i zabrana diskriminacije, kao jedan od osnovnih
principa visokog obrazovanja, propisano je da u obavljanju svoje djelatnosti visokoškolske ustanove osiguravaju zaštitu i promicanje jednakosti bez diskriminacije po bilo kojoj stvarnoj ili pretpostavljenoj osnovi (zaštićenom svojstvu). Stavom (3) ovog člana propisano je da se diskriminacijom smatra svako različito postupanje ukoliko nema razumno i objektivno opravdanje, odnosno ukoliko ne slijedi zakoniti cilj ili ako nema razumnog odnosa proporcionalnosti između upotrijebljenih sredstava i cilja koji se želi postići. Tako je Ustavom Bosne i Hercegovine propisano da nijednim amandmanom na ovaj Ustav ne može se eliminisati, niti umanjiti bilo koje od prava i sloboda iz člana II Ustava - Ljudska prava i osnovne slobode, niti izmijeniti ova odredba. Imajući u vidu da je pravo glasa članovima Senata Univerziteta u Sarajevu utvrđeno ZVO i Statutom Univerziteta u Sarajevu i da prorektori čine članove Senata Univerziteta u Sarajevu, prvostepeni organ je pogrešno izveo zaključak da prof. dr. Tarik Zaimović nije mogao koristiti glasačko pravo koje mu pripada kao prorektoru Univerziteta u Sarajevu. Drugim riječima, ukoliko bi se onemogućilo glasanje prof. dr. Tariku Zaimoviću, kao članu Senata Univerziteta u Sarajevu time bi isti bio doveden u neravnopravan (diskriminirajući) položaj u odnosu na druge članove Senata Univerziteta u Sarajevu, odnosno bilo bi mu uskraćeno zakonom utvrđeno pravo glasa. Posebno ističemo da se radi o izboru u kojem se glasanje provodi tajnim putem i da je u konkretnom slučaju u oba kruga provedenog glasanja bio određeni broj i nevažećih listića. Dakle, na koji način je određeni član Senata Univerziteta u Sarajevu, pa tako i prof. dr. Tarik Zaimović, glasao ne može biti poznato jer se radi o tajnom glasanju.
Iako se naprijed ističe nenadležnost prvostepenog organa da preispituje postojanje diskriminacije, u nastavku se naznačavaju i sljedeće relevantne činjenice i to da je u skladu sa Procedurom provođenja glasanja za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine broj: 01-12- 6/24 od 03. 07. 2024.godine u drugom krugu glasanja prof. dr. Almira Hadžović-Džuvo osvojila je 21 glas, a prof. dr. Tarik Zaimović 24 glasa, dok je 1 glas bio nevažeći, na temelju čega je konstatovano da je prof. dr. Tarik Zaimović od strane Senata Univerziteta u Sarajevu dobio potrebnu većinu za izbor. U konačnici za kandidata prof. dr Tarika Zaimovića glasala su tri člana Senata Univerziteta u Sarajevu više u odnosu na kandidatkinju Almira Hadžović-Džuvo, tako da glas prof. dr. Tarika Zaimovića nije bio od značaja za rezultate izbora.
U konačnici, osporavajući pobijano Rješenje prvostepenog organa ističemo da lično glasanje podrazumijeva glasanje lica prisutnih na sjednici Senata u skladu sa odredbom člana 32. stav(4) Poslovnika o radu Senata Univerziteta u Sarajevu. Ukoliko je na sjednici Senata Univerziteta u Sarajevu, na kojoj se provodi tajno glasanje u skladu sa odredbom člana 32. Poslovnika, prisutno lice sa ovlaštenjem u skladu sa članom 7. stav (4) i stav (5) Poslovnika, isto ima sva prava i dužnosti člana Senata i punopravno učestvuje u radu Senata, što podrazumijeva i glasanje na sjednici. Dakle, lica sa ovlaštenjem u radu Senata imaju ista prava i dužnosti bez obzira da li se glasanje na sjednici provodi javim ili tajnim putem. Navedeno je u skladu sa odredbama člana 7. Statuta Univerziteta u Sarajevu, kojim se regulira zastupanje i predstavljanje Univerziteta i članica i odredbama člana 63. Statuta Univerziteta u Sarajevu, kojim se regulira zastupanje i predstavljanje u radu Senata, a u vezi sa odredbama člana 7. Poslovnika kojim se utvrđuju prava i dužnosti rektora i senatora. Ovakvim postupanjem prvostepenog organa i izvođenjem pogrešne ocjene došlo je do povrede člana 44. Poslovnika o radu Senata Univerziteta u Sarajevu kojim je propisano da samo Senat, kao donosilac istog može davati tumačenje i mišljenje o provedbi odredbi ovog Poslovnika.
Tajno glasanja
Zaključno izvođenjem ovakve ocjene od strane prvostepenog organa narušava se integritet provedenog tajnog glasanja u skladu sa jednoglasno usvojenom Procedurom provođenja glasanja za izbor rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine broj: 01-12-6/24 od 03.07.2024. godine od strane Senata Univerziteta u Sarajevu na izbornoj sjednici i naznačava da je pogrešno stajalište prvostepenog organa da glasanju nisu mogla pristupiti lica sa ovlaštenjem.
Izbor rektora Univerziteta u Sarajevuje osnovno autonomno pravo visokoškolske ustanove koje je zajamčeno međunarodnim propisima, Okvirnim zakonom o visokom obrazovanju u Bosni i Hercegovini, ZVO i Statutom Univerziteta u Sarajevu. Pitanje autonomije univerziteta, osobito u pitanju unutarnjeg funkcioniranja i kadrovske politike, je bitan međunarodni standard u jednom demokratskom društvu i samo razumijevanjem koncepta autonomije, koji je u nekim državama i ustavom zajamčena kategorija, njegovom implementacijom i poštivanjem, može se osigurati funkcioniranje kvalitetnog visokog obrazovanja i slobodnog razvoja naučnoistraživačke djelatnosti. Dakle, autonomija je nužna pretpostavka za postojanje univerziteta, jer univerzitet, kao ustanova koja stvara nave naučne spoznaje, može postojati samo u mjeri u kojoj samostalno uređuje svoju organizaciju i djelovanje. To je ostvarivo samo u slučaju ako je univerzitet organizacijski i funkcionalno neovisno o drugim tijelima koja imaju vlast ili drugu moć da utiču na uređenje organizacije i na djelovanje univerziteta. Univerzitet u skladu sa zakonom ima pravo samostalno odlučivati o svojoj organizaciji i djelovanju, odnosno izboru rukovodnih tijela univerziteta, silom zakonske odredbe u području akademske samouprave (domaine reserve) univerziteta. U odnosu na naznačeno Univerzitet u Sarajevu se poziva na povredu autonomije i ističe da je prvostepeni organ donoseći pobijano Rješenje grubo narušio autonomiju univerziteta u pogledu izbora rektora Univerziteta u Sarajevu i izašao izvan okvira odredbe člana 155. stav (3) ZVO kojom je propisano da se upravni i inspekcijski nadzor provodi na način koji ne narušava autonomiju univerziteta.
Senat Univerziteta u Sarajevu je razmatrajući pobijano Rješenje na 40. vanrednoj odrzanoj 30.09. 2024.godine donio Zaključke kojim je u cilju zaštite institucionalne autonomije i akademske samouprave Univerziteta u Sarajevu istakao da je postupak izbora rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godina proveden u cijelosti u skladu sa ZVO i Statutom Univerziteta u Sarajevu, odnosno da je na temelju navedenog Odluka Senata Univerziteta u Sarajevu o izboru prof. dr. Tarika Zaimovića za rektora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2024-2028. godine, broj: 01-12-13/24 od 03. 07. 2024. godine donesena na zakonit i statutaran način. Istovremeno, Senat Univerziteta u Sarajevu zahtijeva od osnivača, Skupstine i Vlade Kantona Sarajevo, aktivnoIz svega navedenog se može zaključiti da ukoliko bi pobijano Rješenje ostalo na snazi, ne samo da bi se narušila zakonom zajamčena autonomija Univerziteta u Sarajevu, nego bi došlo i do proizvoljne i selektivne primjene propisa, sto bi u konačnici dovelo do potpune pravne nesigurnosti.
Žalitelj na kraju predlaže da drugostepeni organ uvaži žalbu i poništi pobijano Rješenje.
Žalba je neosnovana.
Rješavajući o žalbi, drugostepeni organ je cijenio pravilnost provedenog upravnog postupka koji je prethodio donošenju prvostepenog rješenja te pravilnost primjene materijalnog propisa na temelju kojeg je riješena upravna stvar prvostepenim rješenjem, broj: UP-1-14-12-34-13237/24-12/05 od 25.09.2024. godine. Analizirajući žalbu te cjelokupnu dokumentaciju koja je dostavljena drugostepenom organu, drugostepeni organ je utvrdio da je žalba pravno neosnovana jer u prvostepenom postupku nije bilo ni formalno-pravnih ni materijalno-pravnih nedostataka koji bi činili doneseno rješenje nezakonitim. To znači da je prvostepeni organ potpuno i tačno utvrdio pravno relevantne činjenice za rješavanje upravne stvari, iz utvrđenog činjeničnog stanja pravilno izveo zaključak te pravilno primijenio materijalni propis na temelju kojeg se rješava upravna stvar.
Stvar jasna
Daljom analizom je utvrđeno da žalitelj prvo prigovara na nadležnost prvostepenog organa, Kantonalnu upravu za inspekcijske poslove - Inspektorat prosvjetne inspekcije. Nadležnost Kantonalne uprave za inspekcijske poslove Inspektorat prosvjetne inspekcije je regulisana članom 4. Zakona o prosvjetnoj inspekciji Kantona Sarajevo („Službene novine Kantona Sarajevo", broj: 9/00), kojim je propisano da u vršenju poslova inspekcijskog nadzora kantonalni prosvjetni inspektor je naročito ovlašten da naredi odgojno obrazovnoj ustanovi primjenu zakona drugih propisa i općih akata donesenih na osnovu zakona, zabrani izvršenja nezakonitih odluka, naredi otklanjanje nedostataka prouzrokovanih povredom zakona, drugih propisa i općih akata donesenih na osnovu zakona, odnosno primjenom nezakonitih mjera. Članom 26. Zakona o inspekcijama Kantona Sarajevo („Službene novine Kantona Sarajevo", broj:2/17 i 37/21) je propisano preventivno djelovanje inspektora, odnosno obaveza inspektora da u vršenju inspekcijskog nadzora poduzima preventivne mjere i radnje radi sprečavanja povrede zakona i drugih propisa, sprečavanja nastajanja štetnih posljedica i otklanjanja uzroka koji bi doveli do štetnih posljedica u cilju zaštite javnog i privatnog interesa. Dalje, članom 27. stav (1) tačka c) propisano je da je u poduzimanju preventivnih mjera inspektor dužan naročito da predlaže mjere za otklanjanje uzroka koji mogu dovesti do štetnih posljedica i o tome donosi rješenje. Članom 8. i članom 4. Zakona o prosvjetnoj inspekciji propisano je da kantonalni prosvjetni inspektor vrši poslove prosvjetne inspekcije u odgojno-obrazovnim ustanovama, kao što je u konkretnom i slučaju.
