kosmički događaji

Šta su i kako nastaju pomračenja Sunca. Zovu ih i ‘pojedeno Sunce’

Tokom većeg dijela ljudske historije, kosmički događaji nisu shvaćeni kao jednostavan rezultat fizike - umjesto toga, oni su doživljavani kao poruke od Boga ili proročanstva.

Ovo posebno vrijedi za potpuno pomračenje pomrčinu Sunca, gdje Mjesec potpuno zaklanja Sunce, donoseći noć na nekoliko minuta tokom dana, navodi Popular Science.

Događaj koji je neobičan poput potpunog pomračenja Sunca bio je nešto što su naši preci smatrali vrijednim bilježenja.

Najranije zabilježeno pomračenje Sunca dogodilo se 1223. godine prije Krista. Zabilježili su je Mezopotamci i to u glinenu pločicu. Daleko nakon tog prvog zapisa, kulture širom svijeta dokumentirale su i tumačile pomrčine Sunca na razne načine. Ti historijski zapisi pomažu naučnicima da danas bolje razumiju sunce.

Danas pomračenje Sunca razumijemo kao slučajno (ali predvidljivo) poravnanje Zemlje, Mjeseca i Sunca, tako da iz naše perspektive Mjesec zaklanja Sunce.

Iako je vrlo vjerovatno da druge planete doživljavaju djelomično pomračenje, naš je mjesec jedinstveno smješten tako da njegova prividna veličina točno odgovara onoj Sunca, potpuno blokirajući njegovu svjetlost.

    Neki od najstarijih zapisa o pomračenjima nalaze se u knjigama kao što je “Historija Peloponeskog rata”, starogrčkog učenjaka Tukidida.

    “Prvih dana sljedećeg ljeta dogodilo se pomračenje sunca u vrijeme mladog mjeseca”, piše.

    Postoje razni zapisi naprimjer u Irskoj ili jugozapadu Amerike koji također upućuju na drevna opažanja pomračenja. Jedan drevni kineski zapis tako opisuje nebesku pojavu “sunca koje je pojedeno”.

    Drevni hinduistički tekst pod nazivom Rig Veda govori o tome kako je sunce nestalo oko 4000. godine prije Krista, sve dok ga nije oslobodio vjerska figura Rishi Atri.

    Pomračenja su kroz historiju raznim kulturama predstavljale sudbinski događaj ili nesreću. Kraljevi i carevi iz nacija poput drevne Mezopotamije često su vidjeli pomračenje kao siguran znak svoje propasti. Slučaj kralja Henryja I učvrstio je evropsko praznovjerje o pomračenjima kao lošem znaku budući da je umro nedugo nakon pomrčinpomračenja.

    Otprilike oko 1600. godine nastala je solarna nauka kakvu danas poznajemo. Slavni astronom Johannes Kepler sugerirao je da je korona – prsten od niti i tanke svjetlosti koji postaje vidljiv oko Sunca tokom pomračenja – zapravo dio Sunca, što sada znamo da je istina. U 1800-tima ljudi su snimili prve fotografije pomračenja Sunca, a danas ljudi širom svijeta snimaju selfije dok pomračenje prolazi kroz njihov dio svijeta.

      Historija pomračenja ne samo da nas povezuje s prošlošću, nego također ukazuje na suptilna kretanja u našem Sunčevom sistemu. Naprimjer, zapisi o pomračenjima sugeriraju da se Zemlja rotira približno istom brzinom kao prije 3000 godina i omogućava nam praćenje promjena u kretanju planeta.

      Pomračenja su također odgovorna za neka velika naučna otkrića, poput otkrića hemijskog elementa helija i testiranja poznate Einsteinove opće teorije relativnosti.