Srbija i Crna Gora su jedine države Zapadnog Balkana koje imaju šansu da im se naredne nedjelje otvore granice Evropske unije (EU).
Imena ovih država stoje na takozvanoj kompromisnoj listi, oko koje, do subote kasno popodne, treba da se usaglase zemlje članice EU.
Radio Slobodna Evropa (RSE) ima uvid u listu zemlja koja je izrađena kasno u petak, 26 juna, nakon šestosatnog sastanka, petog po redu, na nivou ambasadora zemlja članica Evropske unije (EU) u cilju pronalska zajedničkog stava oko spoljnih granica EU.
Na osvježenoj listi je sada manje od 20 država za koje bi EU mogla otvoriti granice od prvog jula, među kojima, iz regiona, su samo Srbija i Crna Gora uspele da uđu.
Bosna i Hercegovina koja je bila na prethodnoj listi, je ispala iz igre jer je ionako bila na granici u ispunjavanju ključnog kriterijuma.
Ostale zemlje Zapadnog Balkana, poput Albanije, Sjeverne Makedonije i Kosova nisu bile ni predmet rasprave, što je najbolji pokazatelj o situaciji sa pandemijom COVID-19 u ovim zemljama.
Prijestonice EU imaju rok do subote u 18 sati, da se usagalase sa listom i u tom slučaju bi se usvojile preporuke takozvanom pisanom procedurom.
Pad broja zaraženih ključan za otvaranje granica
Naime, glavni kriterijum da EU otvori granice prema takozvanim trećim zemljama jeste opadajuća stopa zaraženih sa korona virusom.
U smjernicama Evropske komisije (EK) o otvaranju vanjskih granica stoji da bi za pozitivnu odluku epidemiološka situacija trebalo da bude uporediva ili bolja od proseka u EU. Stopa zaraze, prema ovim smernicama, trebala bi biti maksimalno 16 novih slučajeva na 100.000 stanovnika, u posljednjih 14 dana.
11. juna je na Zapadnom Balkanu bilo slično ili bolje
EK je 11. juna preporučila zemljama članicama da se od 1. jula ukinu restriktivne mere putovanja za Zapadni Balkan jer se smatralo da je u tim državama "epidemiološka situacija slična ili bolja nego u EU".
Mjere su uvedene sredinom marta, zbog izbijanja pandemije COVID-19. Tada je EU uvela restriktivne mere i unutar evropskih granica. One su za teritoriju EU i Šengen zonu ukinute 15 juna.
Međutim, od ukidanja restriktivnih mjera, u zemljama Zapadnog Balkana je porastao broj zaraženih i umrlih od COVID-19.
Preporuke nisu pravno obavezujuće
I ako se usvoje preporuke EK, one nisu obavezujuće za zemlje članice EU, koje mogu individualno da nastave sa sprovođenjem ili ukidanjem restriktivnih mera za putovanja građana iz takozvanih trećih zemalja.
Također, svaka država EU ima suvereno pravo da indivudualno uvede ili ne, dodatne preventivne mjere za građane koji eventualno dolaze iz trećih zemlja, prema kojima su otvorene granice.
