Rezolucija o Srebrenici, kojom se 11. jul proglašava Međunarodnim danom sjećanja na genocid počinjen nad Bošnjacima u tom području tokom 1995. godine, trebala bi da bude predmet debate i glasanja država članica Generalne skupštine Ujedinjenih naroda.
Period uoči izjašnjavanja obilježile su konsultacije u sjedištu UN, aktivno lobiranje njenih zagovarača i protivnika, kao i oštri istupi kritičara u kojima su prednjačili ruski, srpski i predstavnici bosansko-hercegovačkog entiteta - Republike Srpske.
Slijedi glasanje
Do debate i glasanja države članice Generalne skupštine imaju priliku da ulažu amandmane na predloženi tekst - koji su inicirale Njemačka i Ruanda.
Iz Ujedinjenih naroda je o inicijativi o usvajanju nacrta rezolucije saopćen stav – za koji je navedeno da je nedvosmislen, prenosi VOA.
“U ovom konkretnom slučaju činjenicu da je u Srebrenici počinjen genocid potvrdio je sud. Kada god me pitaju da li je potvrđeno – odgovorim da jeste.
Tako da se te činjenice, za nas, nisu promijenile. Države članice će se o tome izjasniti prema sopstvenoj percepciji”, izjavio je u New Stephane Dujarric, portparol generalnog sekretara Ujedinjenih nacija Antonija Guterresa.
Mogućnost usvajanja rezolucije kojom bi članice Ujedinjenih nacija potvrdile da je jula 1995. u području Srebrenice počinjen genocid nad Bošnjacima, uzbunila je dio balkanske javnosti, i podstakla žustro negodovanje zvaničnika Srbije i RS.
Takođe, naišla je i na oštro protivljenje Rusije - države sa kojom Srbija i RS održavaju bliske političko-ekonomsko-vojne veze.
Nacrt rezolucije
Nastojanje da se o nacrtu rezolucije raspravlja i glasa, stručnjaci vide kao simboličan potez, bez ikakvih negativnih posljedica - pogotovo što je utemeljena u odavno potvrđenim činjenicama vezanim za događaje iz jula 1995.
“Na akterima je da je smjeste u okvir koji odgovara njihovim interesima. Vidim je kao korak ka pomirenju - jer bi značila simbolično prihvatanje da su događaji u Srebrenici predstavljali genocid - što je bio predmet više presuda međunarodnih sudova.
Jasno je da pojedini političari ovaj trenutak pokušavaju da iskoriste kao sredstvo za zaoštravanje tenzija. Da li je, međutim - to odgovornost rezolucije ili političara….
Ne bih se saglasio da rezolucija sama po sebi podstiče napetosti”, izjavio je Glasu Amerike David Simon - direktor Programa za studije genocida na Univerzitetu Yale.
Desetine svjetskih država opredijelile su se da podrže ili kosponzorišu nacrt rezolucije - među kojima su i Sjedinjene Američke Države.
"Podsjeća na historijsku činjenicu u trenutku kada se u regionu sve više poriče genocid i veličaju ratni zločinci.
Njeni kosponzori vjeruju da je došao važan trenutak da se u većoj mjeri obilježi taj historijski događaj i obezbijede neka obrazovna sredstva.
To zaista ne bi trebalo da bude izazov - jer ne izdvaja nijednu državu ili narod – osim kriminalaca koji su počinili to djelo", stav je Gabriela Escobara, odlazećeg zamjenika pomoćnika američkog državnog sekretara i izaslanika za Zapadni Balkan.
Rusija protiv
Rusija se žustro protivi, zahtijevajući povlačenje tog dokumenta.
U New Yorku je, u koordinaciji sa Srbijom, aktivno lobirala za to.
“Ne može da obezbijedi nacionalno pomirenje u Bosni i Hercegovini. Može samo da pojača nesuglasice u toj zemlji i na Balkanu u cjelini.
Dokument nosi antisrpski naboj, što je očigledno. Ne optužuje direktno srpski narod, ali poziva na odluke Međunarodnog suda za bivšu Jugoslaviju, kao i mišljenje Međunarodnog suda pravde o Srebrenici, koje se teško može nazvati pravednim u odnosu na Srbe”, poručuje portparolka ruskog Ministarstva spoljnih poslova Marija Zaharova.
Antisrpski karakter nacrta rezolucije koji će Srbima i Srbiji prišiti etiketu genocidnog naroda, narativ je brojnih zvaničnika Srbije, RS i Rusije koji se protive debati i usvajanju u Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija.
Predloženi tekst, u koji je Glas Amerike imao uvid, ne pominje nikakav vid odgovornosti bilo kog naroda ili države već, između ostalog, poziva na bezrezervnu osudu poricanja genocida u Srebrenici.
Također, osuđuje postupke koji veličaju osuđenike za ratne zločine, zločine protiv čovječnosti i genocid, uključujući i odgovorne za genocid u Srebrenici.
“Zvaničnici poput Dodika, onih u Beogradu i, ne zaboravimo ulogu Moskve, nastojat će da se utvrđene činjenice negiraju - ili da se o njima što manje govori. Međutim, sve se to već nalazi u sudskim zapisnicima.
Razumni ljudi bi to prihvatili, poručili da će pokušati da se nose sa tim i nastojali da, na osnovu toga, nastave dalje”, ocjenjuje James Gow, profesor na londonskom Kraljevskom koledžu.
